Jeśli pracujesz legalnie w Wielkiej Brytanii, masz prawo do określonego ustawowo minimalnego wynagrodzenia. Pracodawca może płacić Ci więcej, ale nie może płacić mniej, niż wynosi obowiązująca stawka krajowej płacy minimalnej (National Minimum Wage).
Wysokość krajowej płacy minimalnej oraz tzw. "stawki życiowej"
Krajowa płaca minimalna to średnia stawka godzinowa należna do zapłaty za każdą godzinę przepracowaną w określonym czasie. Stawki krajowej płacy minimalnej na godzinę są podnoszone co roku z dniem 1 października. Wysokość stawki do której masz prawo jest zależna od wieku.
W 2016 roku "płaca minimalna" dla osób powyżej 25 roku życia została teoretycznie zrównana z wysokością "płacy życiowej" ("living wage"), dlatego też możesz się spotkać z używaniem tych pojęć zamiennie. Istotna różnica polega na tym, że "płaca życiowa" aktualizowana jest w kwietniu, nie w październiku.
Od 1 października 2016 r. obowiązują następujące stawki krajowej płacy minimalnej:
- £6,95 za godzinę dla pracowników w wieku od 21 do 24 lat
- £5,55 za godzinę dla pracowników w wieku od 18 do 20 lat (poniżej 18 roku życia, ale powyżej wieku szkolnego)
- £4,00 za godzinę dla pracowników poniżej 18 roku życia
- £3,40 za godzinę dla pracowników odbywających praktyki
Od 1 kwietnia 2016 obowiązuje następująca stawka krajowej płacy "życiowej":
- £7,20 za godzinę dla pracowników w wieku powyżej 25 roku życia (chyba że odbywają praktyki "apprenticeship")
Wiek szkolny (Compulsory School Age) w Anglii i w Walii upływa z dniem ostatniego czerwcowego piątku roku szkolnego, w którym dzieci kończą 16 lat. W Szkocji dla uczniów których 16 urodziny przypadają między 1 marca a 30 września obowiązkowe szkolnictwo mija z dniem 31 maja tego samego roku. Tym, którzy 16 lat kończą między 1 października a ostatnim dniem lutego, wiek szkolny upływa wraz z rozpoczęciem przerwy świątecznej z okazji Bożego Narodzenia. W Irlandii Północnej wiek szkolny upływa po 30 czerwca w roku szkolnym, w którym osoba kończy 16 lat.
Komu przysługuje krajowa płaca minimalna?
Krajowa płaca minimalna przysługuje – bez względu na poziom doświadczenia zawodowego:
- osobom pracującym w domu;
- pracownikom agencyjnym;
- pracownikom zatrudnionym w niepełnym wymiarze godzin;
- pracownikom dorywczym;
- pracownikom pracującym na akord;
- pracownicy wolontariatu;
- pracującym cudzoziemcom.
Niektórzy pracownicy nie są objęci przepisami o krajowej płacy minimalnej. Są to:
- osoby pracujące na własny rachunek;
- pracownicy wolontariatu (jeśli nie posiadają umowy o pracę);
- studenci odbywający staż trwający krócej niż rok w ramach studiów w Zjednoczonym Królestwie na wyższej uczelni lub w szkole policealnej/wieczorowej (further education course);
- uczniowie do 19 roku życia przyuczający się do zawodu;
- uczniowie w wieku 19 lat lub więcej, którzy odbywają swój pierwszy rok nauki zawodu;
- osoby biorące udział w następujących programach: Entry to Employment or Programme Led Apprenticeships w Anglii, Get Ready for Work w Szkocji, Access w Irlandii Północnej i Skillbuild w Walii;
- uczestnicy niektórych programów rządowych nastawionych na powrót do pracy (pytaj organizatora, czy program w którym uczestniczysz uprawnia do NMW);
- osoby biorące udział w programach Unii Europejskiej "Leonardo da Vinci", "Youth in Action", "Erasmus"
lub "Asystenci Comeniusa"; - osoby pracujące jako au-pair i opiekunki do dziecka, jeżeli mieszkają z rodziną i nie płacą za zakwaterowanie lub wyżywienie;
- zatrudnieni w siłach zbrojnych;
- więźniowie.
Mogą istnieć też inne przyczyny, dla których możesz nie mieć prawa do płacy minimalnej. Więcej informacji znajdziesz na stronie rządowej DirectGov: Who is not entitled to the National Minimum Wage. W razie wątpliwości skontaktuj się z infolinią Acas pod nr. tel. 0300 123 1100 .
Rolnicza płaca minimalna
Minimalne wynagrodzenie dla osób zatrudnionych w rolnictwie regulują odrębne przepisy. Mają one prawo do płacy co najmniej równej rolniczej płacy minimalnej (Agricultural Minimum Wages), ustalanej przez Radę ds. Płac w Rolnictwie – Agricultural Wages Board (AWB). Regulacje te są odrębne dla Anglii i Walii, Irlandii Północnej i Szkocji. Szczegółowo na ten temat piszemy w artykule Rolnicza płaca minimalna.
Wynagrodzenie za pracę w nocy
Od Twojego pracodawcy zależy, czy dodatkowo wynagrodzi Ci pracę w godzinach nocnych – na przykład w formie darmowych przejazdów, posiłków lub dodatkowego wynagrodzenia. Jest do tego zobowiązany tylko wówczas, jeśli mówi o tym Twój kontrakt. Dowiedz się więcej na temat z artykułu Praca w nocy.
Potrącenia z wynagrodzenia
Koszty obiadów, dojazdów do i z pracy, ubioru służbowego itp. mogą być potrącane z wypłaty tylko wtedy, kiedy wyrazisz na to zgodę. Jeśli pracodawca dokonuje takich potrąceń, to Twoje wynagrodzenie po odliczeniach nadal musi być na poziomie co najmniej płacy minimalnej.
Wypłata poniżej minimalnej płacy krajowej może być tylko wówczas, jeśli się zgodzisz, aby pracodawca potrącał z Twojego wynagrodzenia koszty zakwaterowania, które Ci zapewnia (tzw. "accommodation offset").
Pamiętaj jednak, że suma jaką może odliczyć z tego tytułu od minimalnego wynagrodzenia jest prawnie ograniczona i od 1 października 2015 r. wynosi £5,35 dziennie lub £37,45 tygodniowo. Nie oznacza to, że nie będziesz musiał płacić więcej, tylko, że taka kwota może być odjęta od Twojej płacy przed określeniem, czy otrzymujesz minimalną płacę. Więcej informacji na temat accommodation offset znajdziesz na stronie Directgov w zakładce Calculating the National Minimum Wage: when your employer provides accommodation.
O tym w jakich sytuacjach potrącenia z wynagrodzenia są dozwolone, a w jakich mogą oznaczać postępowanie niezgodne z prawem, dowiesz się z artykułu Potrącenia z wynagrodzenia i payslip.
Czy dostajesz płacę minimalną?
Jeśli nie jesteś pewien, czy Twoje wynagrodzenie nie jest niższe niż minimalne stawki krajowe, możesz to sprawdzić dzieląc otrzymane wynagrodzenie za dany okres pracy (określany jako okres referencyjny – pay reference period) przez liczbę przepracowanych godzin. W obliczeniach tych bierze się pod uwagę jedynie wynagrodzenie podstawowe, nie wlicza się wynagrodzenia za nadgodziny, za pracę na zmiany lub premii.
Infolinia ds. płacy i praw pracowniczych służy pomocą w obliczeniu, czy dostajesz płacę minimalną (szczegóły poniżej).
Dalsze informacje i porady
Aby uzyskać więcej informacji, możesz skorzystać ze specjalnej darmowej rządowej infolinii Acas (Advisory, Conciliation and Arbitration Service)(możesz poprosić o tłumacza) pod numerem: 0300 123 1100.
Linia czynna jest od 8:00 do 20:00 od poniedziałku do piątku oraz od 9:00 do 13:00 w soboty.
Dostępne są tam porady m.in. n.t. praw pracowniczych, wysokości stawek godzinowych oraz legalnych form zatrudnienia.
Porady można zasięgnąć także kontaktując się z tą organizajcą za pomocą formularza na stronie pay-and-work-rights.
W razie wątpliwości można zgłosić się również do związków zawodowych. Więcej informacji na stronie: www.tuc.org.uk.