W niektórych sektorach zatrudnienia praca w nocy jest koniecznością. Jednak nie wszystkie osoby mogą pracować w nocy, a pracującym w tej porze przysługują pewne szczególne uprawnienia.
Pora nocna
Zgodnie z rozporządzeniem The Working Time Regulations, pora nocna obejmuje 7 godzin pomiędzy 23:00 a 6:00 rano. Pracodawcy mogą ustalić z pracownikiem inny przedział czasowy godzin nocnych.
Jeżeli przez większość dni pracujących, co najmniej 3 godziny pracy pracownika przypadają w porze nocnej, to przyjmuje się że pracownik taki jest pracującym w nocy.
Restrykcje dotyczące pracy w porze nocnej
- Jako "pracownik nocny", nie powinieneś pracować więcej niż 8 godzin w każdym 24-godzinnym okresie, nie wliczając nadgodzin, które są wykonywane poza porą nocną.
- Przepisy pozwalają na kalkulowanie średniej na podstawie 17 tygodni (w niektórych sytuacjach na podstawie dłuższego okresu).
- Jeśli Twoja praca nocna wiąże się ze szczególnym ryzykiem lub poważnym obciążeniem fizycznym bądź psychicznym, nie możesz pracować więcej niż 8 godzin w każdym 24-godzinnym okresie. W tym przypadku nie wyciąga się średniej z dłuższego okresu i wlicza się w ten okres nadgodziny wykonywane w ciągu dnia.
- W przeciwieństwie do osób pracujących w trybie dziennym, nie możesz skorzystać z tak zwanej opcji opt-out i zrezygnować z ograniczeń dotyczących pracy w porze nocnej.
- Pracownicy młodociani, w wieku 18 lat lub mniej, nie powinni pracować w trybie nocnym, chyba że jest to praca np. w szpitalu lub podobnej placówce bądź w branży rozrywkowej, kulturalnej, artystycznej lub sportowej. Wówczas przysługuje im prawo do 30 minutowej przerwy po czterech i pół godzinach pracy.
Kogo to nie dotyczy
W niektórych sektorach zatrudnienia, jeżeli istnieje konieczność zapewnienia ciągłości usług lub produkcji (na przykład w sektorze turystycznym, medycznym oraz sektorze transportu) przepisy Working Time Regulations nie mają zastosowania. W takich wypadkach, jeśli nie ma odrębnych przepisów, to do naszego pracodawcy należy ustalenie przerw tak, aby nie ryzykować naszego zdrowia i bezpieczeństwa.
Takie odstępstwa dotyczą Cię jeśli:
- musisz przebyć długą drogę, by dostać się z domu do miejsca pracy lub stale pracujesz w innym miejscu;
- Twoja praca związana jest z ochroną lub nadzorem;
- masz pracę o charakterze sezonowym, np. w sektorze rolniczym, handlu lub turystyce;
- pracujesz w miejscu, które wymaga całodobowej obsady, np. w szpitalu;
- pracujesz w przemyśle kolejowym w pociągu lub na innym stanowisku o nieregularnym charakterze pracy.
Wówczas, zamiast normalnych przerw, jesteś uprawniony do odpoczynku "wyrównawczego", czyli do należnego odpoczynku później.
Przepisy Working Time Regulations nie obowiązują też w sytuacjach awaryjnych i w okolicznościach wypadków.
Odrębne przepisy odnoszą się do osób pracujących w lotnictwie, transporcie wodnym i drogowym oraz w niektórych okolicznościach pracowników sił zbrojnych, policji i służb ratunkowych.
O szczegółach regulacji czasu pracy i o innych prawach osób zatrudnionych w transporcie lotniczym informuje strona brytyjskiego Wydziału Transportu (Department for Transport).
O przepisach obowiązujących w transporcie wodnym dowiesz się ze strony Maritime and Coastguard Agency (rodzaj urzędu do spraw bezpieczeństwa na morzu).
Informacje dla osób zatrudnionych w transporcie drogowym znajdują się na stronie brytyjskiego Wydziału Transportu (Department for Transport) lub w dokumencie A Guide to the Road Transport (Working Time) Regulations (2 strony PDF, 551 KB, en) (jeśli pracujesz w Irlandii Północnej).
Wynagrodzenie za pracę w nocy
Od Twojego pracodawcy zależy, czy dodatkowo wynagrodzi Ci pracę w godzinach nocnych – na przykład w formie darmowych przejazdów, posiłków lub pieniężnego dodatku do wynagrodzenia. Jest do tego zobowiązany tylko wówczas, jeśli mówi o tym wasz kontrakt.
Praca w nocy a kontrakt
Jeśli praca w porze nocnej nie jest jednym z warunków umowy, jaką podpisałeś z pracodawcą, potrzebuje on Twojej zgody (pisemnej bądź ustnej), by zmienić tryb pracy. Dowiedz się więcej z poradnika Umowa o pracę.
Praca w nocy a zdrowie
Ponieważ praca w porze nocnej może się wiązać z dodatkowym ryzykiem, Twój pracodawca ma obowiązek zaoferować Ci bezpłatne badania lekarskie zanim zaczniesz pracować w nocy, a następnie kolejne badania w regularnych odstępach czasu.
Jeśli lekarz powie Ci, że masz problemy zdrowotne spowodowane pracą w porze nocnej, pracodawca musi zapewnić Ci zmianę na pracę w trybie dziennym, jeżeli jest to możliwe.
Czytaj więcej w sekcji Praca i zdrowie.
Dalsze informacje i porady
Jeśli uważasz, że przekraczasz wyznaczone limity pracy w porze nocnej, spróbuj najpierw porozmawiać o tym z pracodawcą. W celu uzyskania dalszego wsparcia możesz zgłosić się do związków zawodowych lub do Urzędu ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa (Health and Safety Executiv). Infolinia HSE: 0845 345 00 55.
Informacji możesz zasięgnąć w lokalnym Biurze Porad Obywatelskich (Citizens Advice Bureau).
Darmowych i poufnych informacji i porad w sprawie praw pracy udziela również Służba Doradztwa, Pojednania i Arbitrażu (The Advisory, Conciliation and Arbitration Service, ACAS) (infolinia 08457 47 47 47, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 do 18:00).
Agencja ds. Stosunków Pracy (The Labour Relations Agency, LRA) udziela informacji i porad w zakresie szeregu spraw związanych z zatrudnieniem w Irlandii Północnej. Poradę oraz informacje uzyskasz telefonicznie (0289 032 14 42), faksem lub osobiście w siedzibie.