Zarówno właściciel (landlord, landlady), jak i najemca (tenant) mają prawa i obowiązki, niezależnie od tego, czy zostały one zawarte w umowie najmu czy nie. Przepisy te reguluje Housing Act.
W umowie, którą zawierasz z właścicielem lub agentem mogą być ujęte dodatkowe regulacje, na które obie strony się zgadzają. Nie można jednak za pomocą umowy zrzec się lub odmówić zapewnionych w ustawie praw lub obowiązków nawet, jeśli obie strony na to przystają.
Podstawowe prawa i obowiązki najmującego
Właściciel wynajmowanego mieszkania ma obowiązek:
- nie niepokoić Cię jako wynajmującego, a więc ograniczyć swoje wizyty do tych koniecznych, ze względu na dobro lokalu i najemców;
- w przypadku wymawiania lokalu, postępować według określonych procedur;
- dbać o określone naprawy, szczególnie wtedy, gdy ich brak w znaczny sposób wpływa na standard życia mieszkańców;
- spełniać standardy bezpieczeństwa;
- postępować według określonych w umowie lub przepisach prawa zasad;
- nie dyskryminować Cię jako najemcy ze względu na płeć, preferencje seksualne, rasę, religię czy niepełnosprawność (istnieją pewne wyjątki w sytuacji, kiedy mieszkasz razem z właścicielem);
- informować Cię o wszystkim, co dotyczy Ciebie, jako wynajmującego.
Podstawowe prawa i obowiązki najemcy
Jako najemca powinieneś:
- umożliwić właścicielowi dostęp do posesji w razie potrzeby;
- zamieszkiwać lokal, który wynajmujesz;
- dotrzymywać terminów zapłaty za wynajem;
- opłacać rachunki (w większości przypadków to najemca jest odpowiedzialny za opłacanie rachunków, chyba że umowa stanowi inaczej);
- dbać o miejsce zamieszkania (w tym zgłaszać potrzebne naprawy);
- zapytać o zgodę, jeśli zamierzasz dokonywać remontów, podnajmować czy zwiększyć liczbę lokatorów;
- zapytać o zgodę, jeśli zamierzasz przekazać wynajem innym osobom;
- odpowiadać za gospodarstwo domowe (odpowiadać także za zachowanie swoich gości);
- zapytać o zgodę, jeśli zamierzasz rozpocząć w mieszkaniu działalność gospodarczą;
- dopełnić wszelkich formalności przed opuszczeniem mieszkania.
Najemcy nie wolno:
- powodować niedogodności dla swoich sąsiadów (np. hałasować);
- używać mieszkania niezgodnie z prawem.
Jeśli w umowie nie ma wzmianki o zakazie palenia, Ty i Twoi goście macie prawo do palenia papierosów w wynajmowanym lokum – ale tylko w tej jego części, która nie jest dzielona z innymi lokatorami.
Prawa i obowiązki a rodzaj umowy
W Anglii, Walii i Szkocji pewne prawa i obowiązki obu stron mogą być zależne od typu zawartej umowy.
Istnieje kilka typów umowy najmu. Dwa najczęściej spotykane to assured tenancy (AT) – najem chroniony i assured shorthold tenancy (AST) – chroniony najem krótkoterminowy. Podstawowe różnice między nimy opisane są w artykule Umowa najmu.
W Irlandii Północnej wszyscy właściciele i najemcy w sektorze prywatnym mają podstawowe prawa, niezależne od rodzaju umowy. Należą do nich m.in.: prawo najemcy do książeczki czynszowej, do zawiadomienia z przynajmniej 28-dniowym wyprzedzeniem o konieczności opuszczenia nieruchomości, do bycia wolnym od napastowania i ochrony przed nieuprawnioną eksmisją oraz obowiązek utrzymania zajmowanego lokalu w rozsądnym stanie pod względem czystości i wystroju wnętrz. Jeśli chcesz poznać więcej szczegółów dotyczących prawa obowiązującego w Irlandii Północnej, skorzystaj ze wskazówek umieszczonych poniżej.
Dodatkowe informacje i porady
Więcej informacji na temat praw i obowiązków najmującego i najemcy w Irlandii Północnej znajdziesz w przewodniku opracowanym w języku polskim przez Northern Ireland Housing Executive (NIHE): Wynajęcie mieszkania w sektorze prywatnym (3 strony PDF, 208 KB, pl).
Przydatne informacje zawiera także serwis Housing Advice NI, wspierany przez NIHE (patrz: zakładka Your basic rights).
Jeżeli mieszkasz w Anglii, informacji o prawach i obowiązkach najmującego i najemcy możesz zasięgnąć na stronie organizacji Shelter England w zakładce Rights and responsibilities.
Shelter Scotland opublikowała przewodnik w języku polskim dotyczący wynajmu w Szkocji: Wynajmowanie mieszkań od osób prywatnych – Twoje prawa i obowiązki (8 stron PDF, 368 KB, pl).
Organizacja Shelter oferuje niezależne, bezpłatne porady mieszkaniowe w całej Wielkiej Brytanii. Skorzystaj z wyszukiwarki na stronie www.shelter.org.uk/get_advice by znaleźć biuro Shelter w swojej okolicy bądź skorzystaj z darmowej infolinii pod numerem tel.: 0808 800 44 44 (pn.-pt. w godz. 9:00-17:00).
Przewodnik Citizens Advice Bureau (CAB) "Advice Guide'' zawiera wiele informacji związanych z kwestiami zakwaterowania w Wielkiej Brytanii. Odwiedź stronę właściwą dla swojego miejsca zamieszkania:
- Housing in England – dla Anglii;
- Housing in Northern Ireland – dla Irlandii Północnej;
- Housing in Scotland – dla Szkocji;
- Housing in Wales – dla Walii.
Bezpłatnej, fachowej informacji i porady możesz zasięgnąć także w lokalnym biurze CAB, które możesz odszukać za pomocą strony www.citizensadvice.org.uk/cab....