W Wielkiej Brytanii funkcjonują dwie podstawowe kategorie osób pracujących: pracownik kontraktowy (employee) oraz pracownik (worker). Ponadto można pracować na pełny lub niepełny etat bądź też być samozatrudnionym.
Pracownik kontraktowy (employee)
Większość ludzi, którzy pracują w Zjednoczonym Królestwie, to pracownicy kontraktowi. Jeśli pracujesz w oparciu o umowę o pracę (contract of employment), prawdopodobne zaliczasz się do tej grupy. Co istotne – umowa ta nie musi być pisemna; powstaje ona w momencie ustalenia pomiędzy pracownikiem i pracodawcą warunków zatrudnienia. Może też wynikać z działań Twoich i osoby zatrudniającej Cię.
Oznacza to, że pomimo braku pisemnej umowy, możesz być określany jako pracownik kontraktowy, jeżeli:
- pracodawca kontroluje to co robisz i daje Ci wytyczne kiedy i w jaki sposób powinieneś to robić;
- wykonujesz pracę samodzielnie (inny pracownik nie może wykonać pracy za Ciebie);
- pracodawca wymaga abyś pracował w określonych godzinach i płaci Ci za ten wymiar godzin, bez względu na to czy w tym czasie jest praca do wykonania;
- pracodawca zapewnia Ci sprzęt i narzędzia wymagane do wykonania Twojej pracy;
- pracodawca płaci w Twoim imieniu podatki i składki na ubezpieczenie społeczne (aczkolwiek wielu pracowników "workers" ma potrącany podatek i składki ubezpieczeniowe z płacy; sam ten fakt więc nie oznacza, że jesteś pracownikiem kontraktowym).
Więcej informacji na temat pracowników kontraktowych znajdziesz w artykule Pracownik (worker) a pracownik kontraktowy (employee).
Pracownik (worker)
Termin "worker" to szersza kategoria niż "employee". Obejmuje osoby pracujące zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i osoby osobiście świadczące usługi na rzecz pracodawcy w oparciu o inne umowy. Do tej grupy należy m.in. większość pracowników agencyjnych, pracownicy sezonowi i niektórzy przedstawiciele wolnych zawodów.
Samozatrudniony (selfemployed)
Osoby samozatrudnione (selfemployed) zwykle świadczą określone usługi w oparciu o kontrakt na dostarczenie usług w określonym czasie. Prowadząc biznes na własną rękę i samodzielnie opłacając podatek i składki na ubezpieczenie społeczne, zazwyczaj nie mają statusu pracownika "worker". Prowadząc jednoosobową firmę nie posiadasz jako takich praw pracowniczych – sam jesteś swoim szefem i możesz decydować na przykład o tym ile zażądać za wykonywaną przez Ciebie pracę oraz ile przysługuje Ci urlopu.
Praca na czas określony (fixed-term work)
W Wielkiej Brytanii obowiązują przepisy, zgodnie z którymi osoby zatrudnione na czas określony nie mogą być traktowane gorzej, niż osoby ze stałą umową. Dowiedz się co to co oznacza kontrakt "fixed-term" i jakie są prawa osób zatrudnionych tymczasowo z artykułu Praca na czas określony (fixed-term work).
Praca na część etatu (part-time work)
Osoba pracująca part time pracuje mniej godzin niż pracownicy zatrudnieni na pełen etat (full time). Nie istnieje określona liczba godzin, która mówi, że ktoś pracuje part-time, ale pracownik pełnoetatowy pracuje zazwyczaj minimum 35 godzin tygodniowo.