„W jednym przypadku kształtująca przyczyna jest w ciele, które ulega podziałowi; ponieważ, po tym, jak ciało zostało pobudzone przez ciepło, poprzez reakcję własnej materii ciała ukształtowała się przerwa, która stanowiła szczelinę. W innym przypadku jednakże przyczyna jest zewnętrzna w relacji do ciała, w którym stworzyła się przerwa” – to cytat i próbka pisarstwa szkockiego naukowca Jamesa Huttona.
Naukowiec i biznesmen
Osiemnastowieczny geolog James Hutton urodziła się w pierwszej połowie XVIII wieku w Edynburgu. Pochodził z zamożnej rodziny, więc otrzymał dobre wykształcenie i mógł zajmować się tym, co go fascynowało. Początkowo była to chemia i medycyna. Hutton posiadał też odziedziczone po ojcu pola uprawne, z których czerpał spore zyski, co pozwalało mu na spokojne życie.
W połowie XVIII wieku Hutton wraz ze swoim przyjacielem, Jamesem Davie opracował metodę produkcji soli amonowej z sadzy. Dzięki tej metodzie można było zastąpić część importowanej z dalekiego Egiptu soli miejscowym produktem, a Hutton pomnożył swój majątek. Czego by się nie tknął ten biznesmen i naukowiec z Edynburga, zamieniało się w złoto. Już jako bardzo zamożny człowiek współtworzył jedno ze słynniejszych stowarzyszeń naukowych, Oyster Club.
Geologia górą
Wiejska posiadłość i praca w ziemi miała oprócz przypływów finansowych też inne, uboczne skutki. To tam miała narodzić się kolejna pasja tego niezwykłego Szkota – geologia. Na przełomie XVIII i XIX w. nauka ta była nową i tym bardziej fascynującą dziedziną wiedzy. Szkot podjął się próby rozwiązania jednej z większych ówczesnych geologicznych zagadek, a mianowicie: dlaczego na górskich szczytach znajdowane są skamieliny morskich stworzeń?
Dzięki swoim badaniom Hutton odkrył, że na kształtowanie się powierzchni ziemi wpływają dwa przeciwstawne procesy. Z jednej strony ziemia powstaje w wyniku erozji skał, które następnie spływają do mórz oraz rzek. Z drugiej strony Hutton wywnioskował, że musi istnieć jakiś przeciwny proces wypiętrzania się górskich szczytów. Źródła tych zjawisk Szkot upatrywał w cieple skrytym wewnątrz ziemi. To według Huttona mogło wytłumaczyć pojawianie się morskich skamielin na dużych wysokościach.
Niezrozumiałe dzieło
Wszystkie swoje teorie i spostrzeżenia James Hutton opisał w książce „Theory of the Earth: With Proofs and Illustrations”. Dwa tomy publikacji naukowej zostały wydane pod koniec XVIII wieku. Na ponad tysiącu stronach tego epokowego dzieła Szkot zawarł wszystkie swoje genialne myśli. Niestety przy wszystkich swoich zaletach i talentach naukowiec nie posiadł jednej umiejętność, zrozumiałego objaśniania zjawisk, które odkrywał. Po 100 latach od śmierci Huttona został wydany trzeci tom publikacji. Był też czwarty rękopis, ale nikt go nie chciał wydać, ponieważ trzech poprzednich nikt nie chciał czytać.
Dzieła Jamesa Huttona przełożył na język bardziej zrozumiały przyjaciel naukowca John Playfire. Dzięki jego streszczeniu pięć lat po śmierci Huttona świat mógł poznać odkrycia genialnego szkockiego geologa. Przekład Playfire nosi tytuł „Illustrations of the Huttonian Theory of the Earth”.
Komentarze
Zgłoś do moderacji