Dość popularnym dokumentem, przygotowywanym wspólnie przez ciężarne kobiety i ich położne, jest tzw. plan porodu (birth plan). Dokument ten przygotowuje się około 7-8 miesiąca ciąży.
Po co przygotowywać plan porodu?
Plan porodu obejmuje listę rzeczy i zabiegów, które sobie życzysz albo nie w trakcie porodu. Stres, jaki w czasie porodu przeżywasz zarówno Ty jak i Twój partner nie pozwala Ci pamiętać o wszystkim i dlatego zalecane jest przygotowanie takiego dokumentu i trzymanie go razem z kartą ciąży, która jest niezbędna w trakcie porodu.
Jak wygląda plan porodu?
Dokument ten nie jest sporządzany w formie listy, lecz otwartego listu, bo najlepszy plan uznaje, iż sprawy nie zawsze idą zgodnie z planem. Musisz przygotować go tak, aby położna nie czuła, że ma związane ręce. Może ona zaproponować działania czy zabiegi, niekoniecznie zgodnie z tym, czego sobie życzysz, ale za to najlepsze dla Twojego dziecka.
Gotowy do wypełnienia formularz planu może znajdować się w specjalnym zeszycie, który otrzymasz podczas pierwszego spotkania z położną. Możesz też skorzystać z przykładowego formularza na stronie NHS.
Co zawrzeć w planie porodu?
Oto kilka propozycji (więcej możesz znaleźć w swojej karcie ciąży):
Towarzysz w trakcie porodu
Ktoś będzie Ci towarzyszył w trakcie porodu? Zapisz to. Chcesz aby ta osoba była z Tobą cały czas, czy życzysz sobie by w trakcie pewnych zabiegów wyszła z sali? Czasami kobiety życzą sobie aby w trakcie właściwego porodu osoba towarzysząca opuściła salę i wróciła już po wszystkim. To zależy wyłącznie od Ciebie.
Pozycje przed i w trakcie porodu
Określ pozycje, w jakich chcesz przebywać przed i w trakcie porodu (tu wiedza ze szkoły rodzenia bardzo się przyda). Napisz także jak bardzo chcesz być aktywna, tzn. czy chcesz leżeć przez cały czas, a może wolisz wyjść na mały spacer na korytarz itp.
Środki przeciwbólowe
Napisz jakie środki przeciwbólowe chcesz stosować i w jakiej kolejności, np. gas&air przed epiduralem.
Rodzaje dostępnych środków:
- entonox - jest to tzw. gas&air czyli mieszanka 50-50 tlenu i podtleneku azotu (tzw. gaz rozweselający), pozwala zredukować ból (może spowodować lekki ból głowy, senność lub niewielkie mdłości).
- TENS (transcutaneous electrical nerve stimulation) - przezskórny elektryczny stymulator nerwowy - małe urządzenie, które posiada 4 przylepce. Umieszcza się 2 w połowie pleców i 2 w części lędźwiowej. Urządzenie to poprzez niewielki sygnał elektryczny wysyłany przez skórę do nerwów, a potem mózgu blokuje uczucie bólu. Jeśli zdecydujesz się na używanie TENSu polecam uczestnictwo w TENS warsztatach organizowanych przez Twój szpital. Pomoże Ci to w pełni zrozumieć jego działanie i wypróbować go pod fachowym okiem.
- Penthidine/Morfina - potrzeba ok. 20 min zanim podany zastrzyk zacznie działać, lecz relaksujące i przeciwbólowe działanie tego środka trwa do 4 godzin. W niektórych przypadkach może powodować mdłości, senność. W sporadycznych przypadkach może zaburzyć oddech dziecka tuż po jego narodzinach - wtedy podawane jest antidotum.
- Epidural - blokada nerwów w formie zastrzyku dordzennego. Podawany jest zawsze przez lekarza anestezjologa, więc przed podjęciem decyzji czy będziesz z tego korzystała, czy nie, upewnij się czy na oddziale, na którym planujesz poród jest taki lekarz dostępny. Środek ten podany może być tylko raz i tylko na pewnym etapie porodu. Podawany jest przez niewielką tubkę wprowadzaną do rdzenia kręgowego i potrzeba około 40 min zanim zacznie działać. Po wstępnym zabiegu rurka pozostaje w Twoim kręgosłupie i można uzupełniać, w razie potrzeby, epidural. Jednak po zastosowaniu tego środka nie będziesz w stanie "czynnie" brać udziału w porodzie, potrzebne będzie bliższe monitorowanie stanu Twojego i dziecka, a to oznacza więcej aparatury. Także po porodzie nie będziesz w stanie samodzielnie opuścić łóżka przez następnych kilka godzin.
- Alternatywne środki przeciwbólowe - basen/wanna porodowa, homeopatia, akupunktura, hipnoza, aromaterapia itp. Zanim jednak zdecydujesz się na tą formę przedyskutuj to dokładnie z położna, która poleci Ci odpowiednich specjalistów. Muszą oni mieć zezwolenia do pracy na oddziałach szpitalnych.
Co jest dostępne na oddziale porodowym i z czego chcesz skorzystać?
Sprawdź następujący sprzęt:
- basen/wanna do porodu
- odtwarzacz CD
- kąt do parzenia kawy i herbaty
- TENS
- poduszki, piłki gimnastyczne itp.
Jeśli coś jest niedostępne możesz przynieść swoje.
Monitorowanie rytmu serca dziecka
Jakiej metody chcesz użyć do monitorowania serca Twojego dziecka w trakcie właściwego porodu? Czy chcesz aby położna robiła to co jakiś czas stetoskopem, czy też wolisz być podłączona do monitora poprzez pas umieszczony na brzuchu?
Pomoc w trakcie porodu
Możesz wyrazić swoje preferencje, co do narzędzi używanych (w razie potrzeby) do pomocy w urodzeniu dziecka. Są to na przykład: kleszcze, ssawka. W razie komplikacji stosuje się różne metody pomocy przy porodzie.
Napisz w planie porodu:
- Co myślisz o wywołaniu porodu przez przebicie błony i sztucznym odprowadzeniu wód płodowych; wykonaniu epistomii (nacięciu krocza); cesarskim cięciu?
- Kto pomoże w narodzinach Twojego dziecka - czy będzie to położna, czy wolisz lekarza, co myślisz o studencie obecnym w trakcie porodu?
- Pozycje w trakcie właściwego porodu - określ w jakiej pozycji wolisz urodzić: stojąc, leżąc, kucając itp.
Co jeszcze?
- Czy chcesz żeby Twój partner przeciął pępowinę?
- Czy chcesz żeby Ci powiedziano o płci dziecka czy wolisz sprawdzić sama?
- Czy chcesz żeby dziecko zostało wytarte zanim weźmiesz je na ręce?
- Czy chcesz dostać zastrzyk przyspieszający poród łożyska?
- Jak chcesz karmić swoje dziecko?
- Czy chcesz, aby zaraz po porodzie podano dziecku zastrzyk z witaminy K, który zapobiegnie krzepnięciu jego/jej krwi jeśli dziecko ma do tego predyspozycje?
- Czy chcecie zostać sami chwilkę po porodzie?
Nieprzewidziane sytuacje
Koniecznie przedyskutuj ze swoją położną kwestię nieprzewidzianych sytuacji. Wiadomo, że wszystko może się zdarzyć. Zapytaj, co może pójść nie tak i jaka jest w tej sytuacji procedura postępowania. Warto jest być dobrze przygotowanym na każdą ewentualność.
Dalsze informacje
National Health Service opracował obszerny przewodnik na temat ciąży i porodu w Wielkiej Brytanii. Znajdziesz go na stronie NHS w zakładce The pregnancy care planner.
Szczegóły na temat przygotowywania planu porodu znajdziesz na stronie NHS w zakładce Your birth plan.