W Anglii, Walii i Szkocji prawo zezwala na aborcję do 24 tygodnia ciąży. Zabieg można wykonać bezpłatnie w ramach świadczeń państwowej służby zdrowia NHS lub płatnie w prywatnej klinice. W Irlandii Północnej, poza przypadkami zagrożenia zdrowia i życia matki, zabieg przerwania ciąży jest zabroniony.
Prawo
Kwestię aborcji w Wielkiej Brytanii reguluje Ustawa Aborcyjna z roku 1967 (poprawka dokonana przez Human Fertilisation and Embryology Act z roku 1990). Zgodnie z prawem, kobieta może przerwać niechcianą ciążę do 24 tygodnia (licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki), jeśli dwóch lekarzy oświadczy, że aborcja jest konieczna. Kiedy aborcja może być uznana za konieczną? Powody wymienione w ustawie są następujące:
- gdy kontynuowanie ciąży wiąże się z większym zagrożeniem życia lub zdrowia (fizycznego bądź mentalnego) ciężarnej, niż jej przerwanie;
- gdy kontynuowanie ciąży wiąże się z ryzykiem wystąpienia uszczerbku na zdrowiu fizycznym lub psychicznym narodzonych już dzieci kobiety;
- gdy istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że dziecko będzie niepełnosprawne fizycznie bądź psychicznie.
Takie kryteria dają lekarzom ogromną elastyczność w udzielaniu zgody na aborcję i choć mogą odmówić, w praktyce w Wielkiej Brytanii skierowania na zabieg przerwania ciąży wydawane są właściwie na życzenie.
W wyjątkowych okolicznościach, w sytuacji, gdy wada rozwojowa u dziecka lub zagrożenie dla życia lub zdrowia matki zostanie późno stwierdzone, prawo dopuszcza usunięcie ciąży także po upływie 24 tygodnia.
W Irlandii Północnej trwa debata na temat prawa kobiet do aborcji. Ustawa o aborcji z 1967 roku, która sprawiła, że Wielka Brytania jest w tej kwestii jednym z najbardziej liberalnych krajów Europy, nigdy nie została wprowadzona w tej części kraju.
Jak to się odbywa
Zabieg przerwania ciąży może być wykonany tylko i wyłącznie w szpitalu lub w specjalistycznej klinice. W przypadku wczesnej aborcji jest to zabieg jednodniowy. Pozostanie w placówce na noc może być konieczne w przypadku aborcji wykonywanych po 20 tygodniu ciąży.
Bezpłatna aborcja jest dostępna w placówkach państwowej służby zdrowia NHS po skierowaniu od lekarza pierwszego kontaktu (GP). Osoby, którym nie przysługują bezpłatne świadczenia NHS, lub które z jakichś powodów nie chcą z nich skorzystać, mogą zgłosić się do prywatnej kliniki i wykonać zabieg za opłatą.
W placówce NHS
Oprócz lekarza GP, skierowanie na zabieg refundowany przez NHS można dostać również w lokalnym ośrodku planowania rodziny Family Planning www.fpa.org.uk/Hom...
Pacjentka zostaje skierowana spotkanie konsultacyjne w placówce, w której ma się odbyć zabieg. Odbywa się ono zwykle w ciągu 5 dni. Podczas tego spotkania kobieta powinna zostać poinformowana o dostępnych metodach przerywania ciąży i komplikacjach, jakie mogą wystąpić w związku z zabiegiem. Lekarz albo pielęgniarka może zadać kilka pytań dotyczących historii medycznej, pobrać próbkę krwi do badań i wykonać test pod kątem chorób przenoszonych drogą płciową. Jeśli istnieją wątpliwości co do stopnia zaawansowania ciąży, lekarz może wykonać USG.
Podczas spotkania konsultacyjnego pacjentka która decyduje się na aborcję podpisuje zgodę na zabieg i zostaje umówiona na konkretny termin – zwykle nie później niż w ciągu tygodnia od spotkania konsultacyjnego.
Zgodnie z Ustawą Aborcyjną z 1967 r. do przerwania ciąży potrzebna jest zgoda dwóch lekarzy. Najczęściej jednym z nich jest lekarz rodzinny GP (albo inna osoba wydająca skierowanie), a drugim osoba pracująca w placówce, w której ma być wykonany zabieg. Lekarz ma prawo odmówić wydania zaświadczenia uprawniającego do poddania się aborcji, jeśli ma moralne obiekcje. Musi jednak wskazać pacjentce inne możliwości uzyskania takiej zgody. O takie zaświadczenie można się zwrócić również do ośrodków planowania rodziny. Jeśli nie będzie tam osoby uprawnionej do wydania zaświadczenia dla NHS, pacjentka zostanie skierowana do innej, odpowiedniej placówki.
W prywatnej placówce
Aborcji płatnej można dokonać w prywatnych klinikach czy szpitalach. Nie potrzeba w tym celu skierowania od lekarza GP, a wymagane zaświadczenia od dwóch lekarzy dostaje się na miejscu – w ramach konsultacji. Koszty zabiegu różnią się w zależności od kliniki, stopnia zaawansowania ciąży (wczesne aborcje są zwykle tańsze), metody aborcji oraz od tego, czy konieczny jest nocleg w klinice. Zwykle za zabieg płaci się od 400 do 1 500 funtów.
Najbardziej popularnymi organizacjami świadczącymi prywatnie poufne konsultacje i usługi aborcyjne w Wielkiej Brytanii są bpas (The British Pregnancy Advisory Services) www.bpas.org/bpa... oraz Marie Stopes www.mariestopes.org.uk/Our....
Mają one sieć placówek w całym kraju. Skorzystaj z wyszukiwarek dostępnych na ich stronach internetowych, aby znaleźć ośrodek w dogodnej dla siebie lokalizacji. Możesz też skorzystać z całodobowej infolinii i uzyskać wszystkie informacje oraz umówić się na zabieg telefonicznie (bpas: 0845 730 40 30; Marie Stopes: 0845 300 80 90).
W sporadycznych przypadkach NHS pokrywa koszty wykonania zabiegu w prywatnej klinice.
Kiedy trzeba się zgłosić?
W Wielkiej Brytanii (poza Irlandią Północną) aborcja jest legalna do 24 tygodnia ciąży (w wyjątkowych okolicznościach także później), jednak większość zabiegów wykonywana jest przed upływem 13 tygodnia. Im wcześniej przerywana jest ciąża, tym jest to łatwiejsze i bezpieczniejsze, a w przypadku płatnego zabiegu – również tańsze.
Metody dokonywania aborcji
W zależności od etapu ciąży, w Wielkiej Brytanii najczęściej stosowane są opisane poniżej metody aborcji.
- Wczesna aborcja medyczna/farmakologiczna (early medical abortion/abortion pill) jest dostępna do 9 tygodnia ciąży. Polega na zażyciu dwóch pigułek. Pierwsza zawiera substancję niszczącą lub deformującą zarodek, druga powoduje skurcze macicy i wydalenie zarodka i wyściółki macicy. Tabletki są podawane pod nadzorem lekarza w odstępie 24 lub 48 godzin, dlatego oprócz konsultacji, konieczne są jeszcze dwie wizyty w klinice;
- Metoda próżniowa (vacuum aspiration/suction termination) jest stosowana do 15 tygodnia ciąży. Zabieg trwa krótko, od 5 do 15 minut, i polega na usunięciu zawartości macicy poprzez odessanie próżniowe za pomocą rurki wprowadzonej do jej wnętrza;
- Późna aborcja medyczna (late medical abortion) to metoda stosowana po 13 tygodniu ciąży. Zabieg wygląda tak samo, jak w przypadku wczesnej aborcji medycznej, jednak trwa dłużej i wymaga zażycia więcej niż jednej tabletki zawierającej prostaglandyn (która wywołuje skurcze macicy). Ten typ aborcji przypomina późne poronienie;
- Metoda chirurgiczna – rozszerzenie i wypróżnienie (surgical dilation and evacuation, D&E) – zabieg wykonywany po 15 tygodniu ciąży. Polega na rozszerzeniu szyjki macicy i usunięciu płodu za pomocą kleszczy i rurki ssącej. Trwa to 10-20 minut i zwykle po zabiegu pacjentka może wrócić do domu;
- Późna aborcja (late abortion) – między 20 a 24 tygodniem ciąży – wykonywana jest według jednej z dwóch metod: chirurgiczna dwuetapowa (surgical two-stage abortion) lub (medically induced abortion). Ta pierwsza polega na wstrzymaniu bicia serca płodu i zmiękczeniu szyjki macicy w pierwszym etapie i usunięciu tkanki ciążowej za pomocą metody D&E (opisanej powyżej) w drugim etapie, następnego dnia. Druga wspomniana metoda polega na Polega na wywołaniu akcji skurczowej za pomocą zastrzyku z zawartością prostaglandynu i ewentualnie zastosowaniu metody D&E w celu całkowitego usunięcia zawartości macicy.
Poufność
Nikt bez zgody pacjentki nie zostanie poinformowany ani o ciąży, ani o aborcji. Jeśli pacjentka nie życzy sobie, aby wiedział o tym jej lekarz pierwszego kontaktu, może dostać skierowanie na zabieg w lokalnej klinice antykoncepcyjnej lub zdrowia seksualnego i poprosić, aby informacja o zabiegu nie znalazła się w jej karcie zdrowotnej i nie dotarła do lekarza GP.
Takie samo prawo dotyczy osób poniżej 16 roku życia. Lekarz nie może poinformować o sprawie rodziców bez ich zgody.
Skutki aborcji
Istnieje wiele – często sprzecznych – hipotez na temat wpływu aborcji na zdrowie psychiczne i fizyczne kobiet.
Według brytyjskiej służby zdrowia NHS, najczęstszymi dolegliwościami po zabiegu przerwania ciąży są bóle (przypominające te miesiączkowe) i stopniowo ustające krwawienie z pochwy, a większość kobiet jest w stanie wrócić do normalnego życia już na drugi dzień.
NHS twierdzi, że istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia negatywnych skutków aborcji, takich jak:
- krwotok (wiąże się z rozdarciem macicy lub szyjki macicy albo z zakażeniem spowodowanym rozwojem drobnoustrojów w niedokładnie oczyszczonej jamie macicy);
- uszkodzenie szyjki macicy;
- uszkodzenie macicy;
- infekcja narządu rodnego i dalsze powikłania z nią związane.
Służba zdrowia podkreśla, że im później dochodzi do przerwania ciąży, tym większe wiąże się z nim ryzyko.
Istnieją hipotezy mówiące, że przerwanie pierwszej ciąży w życiu kobiety prowadzi do częstszych poronień samoistnych oraz porodów przedwczesnych przy kolejnych ciążach, może też prowadzić do bezpłodności. Naukowcy dowodzą też, że u kobiet, które poddały się zabiegowi aborcji, częściej występuje rak piersi.
Psychiatrzy nie są zgodni, czy gorsze następstwa mogą mieć ewentualne negatywne skutki psychiczne wynikające z niechcianej lub nieuświadomionej ciąży, czy też skutki ewentualnego "zespołu poaborcyjnego", który przejawia się spadkiem poczucia własnej wartości, depresjami oraz nerwicami.
Trudna decyzja
W Wielkiej Brytanii jest wiele organizacji, udzielających bezpłatnie informacji oraz wsparcia dla kobiet rozważających aborcję i borykających się z wątpliwościami. O pomoc dostępną w swoim regionie możesz zapytać lekarza GP. Wsparcie i konsultacje – telefoniczne bądź w trakcie spotkania w cztery oczy – oferuje większość placówek świadczących usługi aborcyjne, ośrodki planowania rodziny oraz inne organizacje. Przydatne informacje, adresy i numery telefonów znajdziesz na podanych stronach internetowych:
- The British Pregnancy Advisory Services (bpas)
Infolinia: 08457 30 40 30 (24h) - Marie Stopes International (MSI).
Abortion information: 0845 300 80 90 (24 h) - Family Planning
Infolinia Anglia: 0845 122 86 90 (pn.-pt. 9:00-18:00)
Infolinia Irlandia Północna: 0845 122 86 87 (pn.-czw. 9:00-17:00, pt. 9:00-14:30) - Brook Advisory Service – informacje i porady na temat antykoncepcji i zdrowia seksulanego dla ludzi w wieku do 25 lat
Infolinia: 0808 802 12 34 (pn.-pt. 9:00-17:00) - Citizens Advice Bureau
.
Jeśli jesteś w niechcianej ciąży, aborcja nie jest jedynym dostępnym rozwiązaniem. Dzięki działalności ośrodków adopcyjnych (adoption) i rodzin zastępczych (fostering) w Wielkiej Brytanii, tysiące niechcianych dzieci trafia do kochających rodzin. Szczegółowych informacji na temat ich funkcjonowania i wskazówek związanych z oddaniem dziecka do adopcji, udzielają m.in.:
- British Association for Adoption & Fostering (BAAF)
- Adoption UK
- Brytyjski rząd
Tel.: 0870 000 22 88 - Urzędy miast
Skorzystaj ze stron internetowych tych organizacji, aby znaleźć przydatne telefony i adresy – w zależności od regionu, w którym mieszkasz.
Informacji na temat zasiłków na jakie mogą liczyć rodziny bądź osoby samotnie wychowujące dzieci, udziela - Department for Work and Pensions (Ministerstwo Pracy i Ubezpieczeń Społecznych), tel.: 020 7712 21 71.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat przebiegu ciąży i porodu w Wielkiej Brytanii, skorzystaj z poradnika Ciąża i poród. Informacji w tym zakresie udzielają takie organizacje jak:
- National Childbirth Trust (NCT), Pregnancy & Birth Line: 0300 330 07 72 (pn.-pt. 10:00-20:00).
- Life Infolinia: 0800 915 46 00.
Bezpłatne informacje i porady z zakresu szeroko pojętego zdrowia seksualnego, w tym również niechcianych ciąż i aborcji, oferuje Polskie Centrum Zdrowia Seksualnego (PCZS) w Londynie. Specjaliści w zakresie zdrowia seksualnego dyżurują pod numerem polskojęzycznej "Jasnoniebieskiej Linii PCZS": 00442 032 866 722 w każdy poniedziałek i piątek w godz. 19:00 – 21:00, a także w soboty w godz. 13:00 – 15:00 czasu lokalnego. Połączenie jest płatne wyłącznie według standardowych stawek operatorów sieci telefonicznych w Wielkiej Brytanii. Możliwy jest także kontakt za pośrednictwem komunikatora Skype: pczs_org.