Podobnie jak w Polsce, w Wielkiej Brytanii podstawą do uzyskania rozwodu w sądzie jest trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Z tego poradnika dowiesz się kiedy sąd może uznać, że taki rozkład nastąpił, jak wnieść pozew o rozwód oraz jak przebiega proces rozwodowy.
Czy Polacy mogą się rozwieść w Wielkiej Brytanii?
Tak. Zgodnie z prawem, brytyjskie sądy rozpatrują sprawy rozwodowe, jeśli oboje lub choćby jedno z małżonków ma miejsce stałego zamieszkania w Wielkiej Brytanii albo przebywa na terenie Wielkiej Brytanii co najmniej rok przed datą złożenia wniosku rozwodowego. Nie ma przy tym znaczenia gdzie małżeństwo było zawarte oraz jakie obywatelstwo mają małżonkowie.
Pozew o rozwód
Pierwszym krokiem do uzyskania rozwodu w Wielkiej Brytanii jest wypełnienie pozwu o rozwód (petition for divorce), czyli formularza D8. Można go znaleźć u prawnika, w niektórych sklepach papierniczych lub pobrać ze strony internetowej sądu – HM Courts Service (pobierz formularz D8 (6 stron PDF, 161 KB, en). Potrzebujesz trzech egzemplarzy wypełnionego dokumentu – jeden będzie dla Ciebie, drugi dla sądu, trzeci dla męża/żony.
W Wielkiej Brytanii pozew rozwodowy można wnieść tylko i wyłącznie w sytuacji gdy od zawarcia małżeństwa minął co najmniej 1 rok.
W pozwie musisz wyjaśnić dlaczego ubiegasz się o rozwód.
Wypełniony formularz musisz zanieść do divorce county court (sądu rejonowego, zajmującego się rozwodami) lub w Londynie do Principal Registry of the Family Division (wydziału rodzinnego Głównego Urzędu Cywilnego).
Sprawowanie opieki nad dziećmi
Od 2014 roku nie ma konieczności, by wraz z wnioskiem o rozwód składać wniosek o alimenty, czy ustalenie opieki nad dziećmi. Jeżeli wcześniej małżonkowie podpisali dokument separacji, cały proces może przebiec równie sprawnie. W tym przypadku nie można jednak wykluczyć, że na pewnym etapie niezbędną może okazać się pomoc prawnika.
Przed udzieleniem rozwodu, brytyjski sąd będzie nalegać, by małżonkowie dobrowolnie ustalili warunki sprawowania opieki nad dziećmi w przyszłości. Jeśli będziecie mieć z tym problem, potrzebna może być pomoc mediatora. Jeśli nie pomogą mediacje, miejsce zamieszkania dziecka oraz ilość czasu spędzanego z każdym rodzicem podejmie sąd na pozew jednego z rodziców.
Przyczyny
Chcąc uzyskać rozwód, musisz udowodnić przed sądem, że nastąpił rozkład związku małżeńskiego w wyniku jednej lub kilku następujących przyczyn:
- zdrada współmałżonka;
- nieracjonalne zachowanie męża lub żony, w tym przemoc domowa;
- porzucenie na okres co najmniej dwóch lat;
- dwuletnia separacja i zgoda obu stron na rozwód;
- separacja trwająca pięć lat (zgoda drugiej strony na rozwód nie jest konieczna).
Postępowanie rozwodowe
Kiedy już złożysz swój pozew do sądu, rozpoczyna się proces rozwodowy. Od tej pory jesteś prawnie określany mianem powoda/powódki (petitioner), a osoba z którą się rozwodzisz to pozwany/a (respondent).
Będziesz musiał przedłożyć jeszcze świadectwo małżeństwa oraz dane ewentualnych dzieci. Jeżeli za przyczynę rozwodu podajesz zdradę, musisz podać nazwisko i adres osoby, z którą małżonek (lub małżonka) popełnił/a zdradę. Osoba ta występuje w sądzie pod nazwą "współpozwany/a" (w procesie dotyczącym zdrady).
Sąd przesyła kopię pozwu do męża lub żony i do wszystkich, o których jest mowa w Twoim pozwie rozwodowym. Taka procedura nazywa się "doręczeniem pozwu" (serving the petition). Dalsze postępowanie zależy od tego, czy pozwany zgodzi się na rozwód, czy nie. Możesz zostać poproszony przez sąd o udzielenie więcej informacji. Jeśli macie dzieci, sąd musi ustalić z kim i gdzie będą mieszkać i jaki będą miały kontakt z drugim rodzicem zanim rozwód zostanie udzielony.
Wstępne orzeczenie rozwodu
Kolejną częścią procesu rozwodowego jest wstępne orzeczenie o rozwodzie (Decree Nisi). Jest ono wydawane, kiedy sędzia po zapoznaniu się ze wszystkimi dokumentami sprawy zdecyduje, że istnieją podstawy do rozwodu. Sędzia upewni się również, że małżonkowie uzgodnili wszystkie kwestie finansowe i dotyczące dzieci.
Może wystąpić potrzeba, abyście osobiście stawili się w sądzie, jednak większość rozwodów odbywa się drogą korespondencyjną.
Pełnomocne orzeczenie o rozwodzie
Ostatnim etapem procesu rozwodowego jest tzw. Decree Absolute, czyli prawomocne i ostateczne orzeczenie o rozwodzie. Jeśli je otrzymasz, oznacza to że nie jesteś już w związku małżeńskim i możesz wstąpić w nowy.
O Decree Absolute można się ubiegać 6 tygodni i 1 dzień po otrzymaniu Decree Nisi. Jeśli nie zrobi tego powód, po upływie 3 miesięcy może to zrobić pozwany.
Rejestracja rozwodu w Polsce
Wielką Brytanię i Polskę – jako państwa członkowskie Unii Europejskiej – łączą umowy dwustronne przewidujące wzajemne uznawanie z mocy prawa wyroków rozwodowych. Dlatego nie ma konieczności przeprowadzenia w Polsce postępowania o uznanie orzeczenia.
Pomoc prawna
Ubiegając się o rozwód nie musisz korzystać ze specjalistycznej porady prawnej, ale w niektórych przypadkach może być potrzebna. Na przykład gdy nie jesteś pewny, czy masz podstawy do rozwodu, druga strona nie zgadza się na rozwód lub gdy macie dzieci. Porada prawna może okazać się niezbędna także w kwestii podziału majątku
Bezpłatną pomoc w wypełnieniu potrzebnych formularzy i w znalezieniu radcy prawnego możesz uzyskać w lokalnym Biurze Porad Obywatelskich (Citizens Advice Bureau).