Pogodzenie opieki nad dzieckiem, a czasem także nad osobą dorosłą, z obowiązkami zawodowymi bywa trudne. Dlatego brytyjskie prawo daje pracownikom możliwość ubiegania się o ruchomy czas pracy (flexible working), dopasowany do ich indywidualnych potrzeb. Dowiedz się komu przysługuje elastyczny tryb pracy i jak się o niego ubiegać.
Formy elastycznego zatrudnienia
Czas pracy można rozłożyć w dowolny sposób, w zależności od potrzeb. Najbardziej popularne formy elastycznego zatrudnienia to:
- praca na część etatu (part-time) – praca przez określoną liczbę godzin, być może w wybrane dni tygodnia;
- ruchomy czas pracy (flexi-time) – praca o wybranych porach;
- godziny w wymiarze rocznym (annualised hours) – określona liczba godzin do przepracowania liczona w skali roku; od pracownika zależy jak je sobie rozłoży;
- skompresowane godziny (compressed hours) – przepracowanie całej liczby uzgodnionych godzin pracy w krótszym okresie czasu (na przykład, pracując od 8:00 do 18:00 od poniedziałku do czwartku zamiast pracy od 9:00 do 17:00 od poniedziałku do piątku);
- podział pracy (job-sharing) – podział czasu pracy i obowiązków między pracowników w określonych proporcjach (oznacza zwykle dwie osoby, zatrudnione na tym samym stanowisku w niepełnym wymiarze godzin, ale które łącznie wykonują obowiązki jednego pełnego etatu);
- naprzemienne godziny pracy (staggered hours) – różne godziny rozpoczęcia, przerw oraz zakończenia pracy dla pracowników w tym samym miejscu pracy;
- praca w domu (home working) – możliwość dzielenia swojego czasu pracy między dom i biuro lub pracy bez opuszczania domu.
Kto może się ubiegać o elastyczny czas pracy?
Każdy może zwrócić się do pracodawcy z wnioskiem o elastyczny czas pracy, ale niektórzy są do tego szczególnie uprawnieni.
Ustawowe prawo do ubiegania się o elastyczny tryb zatrudnienia przysługuje Ci jeśli jesteś pracownikiem kontraktowym (jeżeli nie wiesz, czy jesteś pracownikiem kontraktowym (employee), czy pracownikiem (worker), przeczytaj artykuł Pracownik (worker) a pracownik kontraktowy (employee)) i jesteś zatrudniony u tego samego pracodawcy nieprzerwanie przez okres co najmniej 26 tygodni wstecz oraz spełniasz jeden z poniższych warunków:
- masz dziecko w wieku 16 lat lub młodsze lub niepełnosprawne dziecko do lat 18 (na które przyznany jest zasiłek Disability Living Allowance, DLA) i jesteś odpowiedzialny za to dziecko jako rodzic/opiekun/rodzic przybrany/prywatny opiekun zastępczy albo sąd przyznał Ci opiekę nad dzieckiem;
- jesteś małżonkiem lub partnerem osoby spełniającej powyższą kategorię i ubiegasz się o opiekę nad dzieckiem;
- jesteś opiekunem, który opiekuje się lub oczekuje, że będzie sprawował opiekę nad małżonkiem, partnerem, krewnym lub kimś innym, kto mieszka pod tym samym adresem.
Pracodawca musi rozpatrzyć wniosek, ale nie musi się zgodzić na Twoją prośbę, pod warunkiem okazania wiarygodnego uzasadnienia biznesowego.
Prawo do wystąpienia o elastyczny tryb pracy nie dotyczy pracowników agencyjnych oraz osób zatrudnionych w siłach zbrojnych.
Jak się ubiegać
Jeśli masz ustawowe prawo do ubiegania się o elastyczny czas pracy, wówczas musisz zastosować się do odpowiedniego procesu.
Należy zwrócić się do pracodawcy na piśmie – może to być list albo e-mail lub wypełniony formularz do pobrania ze stron: (Department for Business, Innovation & Skills BIS lub Department for Employment and Learning, DELNI dla osób pracujących w Irlandii Północnej).
We wniosku powinieneś uzasadnić, że spełniasz kryteria dające Ci ustawowe prawo do ubiegania się o elastyczny czas pracy. Szczegółowo wyjaśnij jaki schemat pracy byłby dla Ciebie odpowiedni i zaznacz od kiedy chciałbyś zacząć pracę na takich zasadach. Warto napisać dlaczego proponowane przez Ciebie rozwiązanie będzie korzystne zarówno dla Ciebie, jak i dla pracodawcy.
Nie masz natomiast obowiązku udowadniania swojej rodzicielskiej czy opiekuńczej odpowiedzialności ani tłumaczenia dlaczego opieka nie może być sprawowana przez kogoś innego.
Pamiętaj, że każda zmiana, która zostanie dokonana w ramach przepisów o elastycznym trybie pracy, będzie stanowić stałą zmianę do umowy o pracę i może mieć wpływ na wynagrodzenie, dodatki i emeryturę.
Interaktywna pomoc
Jeśli masz problem z ustaleniem czy przysługuje Ci prawo do ubiegania się o elastyczny czas pracy lub wyborem najbardziej odpowiedniego dla siebie schematu, możesz skorzystać z interaktywnego narzędzia przygotowanego przez DirectGov. Wybierz odpowiedni link:
- Czy przysługuje mi ustawowe prawo do elastycznego czasu pracy?
- Która z elastycznych form pracy będzie dla mnie najbardziej odpowiednia?
Dalsze informacje i porady
Informacji dotyczących m.in. elastycznego zatrudnienia możesz zasięgnąć w lokalnym Biurze Porad Obywatelskich (Citizens Advice Bureau).
Darmowych i poufnych informacji i porad w sprawie praw pracy udziela również Służba Doradztwa, Pojednania i Arbitrażu (The Advisory, Conciliation and Arbitration Service, ACAS) (infolinia 08457 47 47 47, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 do 18:00).
Agencja ds. Stosunków Pracy (The Labour Relations Agency, LRA) udziela informacji i porad w zakresie szeregu spraw związanych z zatrudnieniem w Irlandii Północnej. Poradę oraz informacje uzyskasz telefonicznie (0289 032 14 42), faksem lub osobiście w siedzibie.