21 lipca 1943 roku, rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego z jednostek Armii Polskiej na wschodzie utworzony został 2 Korpus Polski, którego dowództwo objął gen. Władysław Anders. Włączony w skład Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie jako związek taktyczny w składzie brytyjskiej 8 Armii uczestniczył w kampanii włoskiej.
Tworzenie 2 Korpusu Polskiego
Po podpisaniu układu Sikorski-Majski 30 lipca 1941 r., uwolnieni z sowieckich więzień Polacy zaczęli tworzyć Polskie Siły Zbrojne w ZSRR. Organizacją zajmował się gen. Anders, wypuszczony z moskiewskiego więzienia. Mimo trudności z zaopatrzeniem i sprzętem, do armii Andersa masowo zgłaszali się zarówno żołnierze, jak i cywile – łącznie około 115 tys. osób, w tym 78,5 tys. żołnierzy.
Ewakuacja i formowanie 2 Korpusu
Ze względu na problemy z zaopatrzeniem, zdecydowano o ewakuacji armii na wschód. Gen. Anders zorganizował 2 Korpus Polski w Iranie, skąd przeniesiono się do Iraku i Palestyny na przeszkolenie. Na początku 1944 roku 2 Korpus przerzucono do Włoch.
Monte Cassino
Największym sukcesem 2 Korpusu było zdobycie twierdzy Monte Cassino 18 maja 1944 r. W walkach zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych.
Ankona
W czerwcu 1944 roku 2 Korpus Polski otrzymał zadanie opanowania portu Ankona. Po ciężkich walkach, 18 lipca 1944 roku miasto zostało zdobyte. W bitwie zginęło 388 polskich żołnierzy, 1636 zostało rannych, a 126 uznano za zaginionych.
Bolonia
Bitwa o Bolonię rozpoczęła się 9 kwietnia 1945 roku. Przełamanie frontu i wyzwolenie miasta miało decydujące znaczenie dla klęski Niemiec we Włoszech. 21 kwietnia 9. Batalion Strzelców Karpackich wkroczył do Bolonii jako pierwszy i zawiesił nad miastem polską flagę. W bitwie zginęło 300 polskich żołnierzy, a 600 zostało rannych.
Po wojnie
Po wojnie 2 Korpus Polski pozostał w składzie wojsk okupacyjnych we Włoszech. W 1946 r. został zdemobilizowany, a żołnierze przetransportowani do Wielkiej Brytanii. Ze względu na sytuację polityczną w Polsce wielu z nich do końca życia pozostało na emigracji.
Adaptacja w Wielkiej Brytanii
Rząd Wielkiej Brytanii stworzył Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia, który miał przeprowadzić demobilizację żołnierzy PSZ i przygotować ich do pracy zawodowej. Do Korpusu mogli wstąpić ci, którzy służyli w PSZ przed 1 czerwca 1945 roku. Zakwaterowani byli głównie w byłych obozach wojskowych i nadal otrzymywali żołd. Do końca 1946 roku rozlokowano około 120 tys. żołnierzy w 265 byłych obiektach wojskowych.
Szkolenia zawodowe
Ministerstwo Pracy zajmowało się szkoleniem zawodowym, organizując warsztaty, szkoły i kursy dla żołnierzy, w tym dla inwalidów. Szkolenia obejmowały zawody takie jak kreślarz, ślusarz, drukarz, zegarmistrz i tkacz. Problem stanowiły starsi oficerowie, niezdolni do pracy fizycznej i bez przygotowania zawodowego, co powodowało nastroje przygnębienia. Wielu z nich nie potrafiło przystosować się do życia na emigracji.
Do USA, Kanady, do Polski
Korpus zakończył działalność w 1949 roku, z ostatnim stanem około 13 tys. żołnierzy, z których wielu wyemigrowało do USA, Kanady, Australii i Ameryki Południowej. Z 249 tys. żołnierzy PSZ na Zachodzie, do Polski wróciło 105 tys.
Komentarze 8
Mój dziadek był w armii brytyjskiej potem należał do organizacji POW (Pocoś Ośle Wrócił). Po latach naprawiłem jego błąd, z czego się cieszył.
Opowiadał, że Polska roku 48 wydawała się ok, potem jakaś odmiana PiSu wszystko spieprzyła…
Jakby dziadek do Polski nie wrócił to przyjechałbyś do dziadka?
Pewno! Dziadek spoko gościu był. Niestety, już go nie ma :-(
A jak dziadek wrócił, to Twoi rodzice już byli wyprodukowani ?
Spokojna twoja roztrzepana. Tak czy inaczej zawsze ktoś by się znalazł, kto by ci za skórę na emito wchodził ;-)