W lipcu 1919 r. Polska odnowiła stosunki dyplomatyczne z UK

15 lipca 1919 r., po ponad stuletniej przerwie, Polska odnowiła stosunki dyplomatyczne z Wielką Brytanią. Kontakty między Polską a Wyspami Brytyjskimi zaczęły się już za Bolesława Chrobrego. Przez wiele wieków to handel był głównym filarem między królestwami, głównie między Polską a Anglią. Kontakty ze Szkocją odbywały się głównie poprzez napływ do Polski kupców i najemników.

Stosunki między Polską a Wielką Brytanią, nawiązane oficjalnie 15 lipca 1919 roku, mają bogatą historię i silne fundamenty w dziedzinie polityki, gospodarki i bezpieczeństwa. Od średniowiecznych kontaktów handlowych, przez wspólne wysiłki w czasie II wojny światowej, aż po współpracę w ramach NATO i UE oraz negocjacje dotyczące Brexitu, relacje te pozostają ważnym elementem europejskiego krajobrazu politycznego.

Wczesne kontakty (XI-XVII wiek)

Polsko-angielskie relacje dyplomatyczne sięgają XI wieku, kiedy to nawiązano pierwsze kontakty podczas panowania króla Anglii Etherelda II Bezradnego i króla Polski Bolesława I Chrobrego. Przez wiele wieków wymiana handlowa była głównym filarem relacji między dwoma królestwami. Polityka zaczęła odgrywać ważniejszą rolę dopiero w XV wieku, kiedy to monarchowie zaczęli wysyłać swoich przedstawicieli w konkretne sprawy, a nie dla stałych relacji dyplomatycznych.

Emigracja Szkotów do Polski

Inne i późniejsze relacje wiązały Polskę ze Szkocją. Pierwsi Szkoci zjawili się na ziemiach polskich już w XIV wieku. Byli tkaczami. Jednak największa fala szkockiej emigracji dotarła do Polski na przełomie XVI i XVII wieku. Byli wśród nich kupcy, rzemieślnicy, naukowcy, żołnierze, ale i domokrążcy. O szkockiej emigracji do Polski opowiedział nam dr David Worthington z University of the Highlands and Islands.

Intensyfikacja relacji dyplomatycznych (XVII-XVIII wiek)

Z początkiem XVII wieku nasiliła się liczba ciągłych kontaktów dyplomatycznych, szczególnie ze strony angielskiej, a później brytyjskiej. Pojawiły się półstałe i stałe przedstawicielstwa, a ambasadorzy byli mianowani na misje specjalne. Mimo braku stałego wysłannika w Londynie, Polska utrzymywała dyplomatyczne relacje również ze swojej strony.

W 1769 roku w Londynie powstało pierwsze stałe przedstawicielstwo dyplomatyczne Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Misja tego przedstawicielstwa zbiegła się z rozbiorami Polski. Bliskie relacje polsko-brytyjskie były utrzymywane przez ostatniego króla Rzeczpospolitej Obojga Narodów Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Odzyskanie niepodległości i II wojna światowa

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 11 listopada 1918 roku, polsko-brytyjskie relacje zaczęły kwitnąć. Wielka Brytania uznała odzyskanie niepodległości przez Polskę 26 lutego 1919 roku, a stosunki dyplomatyczne zostały oficjalnie odnowione 15 lipca 1919 roku. Książę Eustachy Sapieha został pierwszym oficjalnym wysłannikiem niepodległej Polski w Londynie.

Duch braterstwa między Polską a Wielką Brytanią był dostrzegalny przed i w trakcie II wojny światowej. W 1939 roku, w odpowiedzi na sprzeciw Niemiec wobec układu monachijskiego, Wielka Brytania wraz z Francją wypowiedziały III Rzeszy wojnę. Polscy lotnicy i żołnierze, walcząc ramię w ramię z Brytyjczykami, odegrali kluczową rolę w bitwie o Wielką Brytanię oraz w złamaniu szyfru Enigmy.

Okres powojenny i współpraca po 1989 roku

W trakcie wojny Londyn był siedzibą Rządu RP na Uchodźstwie, który przetrwał okres powojenny mimo braku uznania przez inne państwa. Po 1989 roku, gdy Polska odzyskała pełną suwerenność, zapoczątkowano nowy etap w relacjach polsko-brytyjskich.

Przemiany po 1989 roku

Zmiany polityczne w Europie Środkowej po 1989 roku nadały kontaktom dwustronnym Polski i Wielkiej Brytanii nowej dynamiki. Wielka Brytania wspierała polskie przemiany systemowe i popierała aspiracje Polski do członkostwa w NATO oraz UE. Polska stała się członkiem NATO w 1999 roku, a do UE przystąpiła w 2004 roku. Decyzja rządu brytyjskiego o otwarciu rynku pracy dla polskich obywateli spowodowała, że Polacy stali się największą grupą narodowościową w Zjednoczonym Królestwie.

Współpraca w ramach NATO i UE

Współdziałanie w ramach NATO jest kluczowym elementem relacji polsko-brytyjskich, mimo istniejących różnic w potencjale polityczno-obronnym. Wspólne manewry wojskowe, współpraca przemysłów zbrojeniowych oraz podobieństwo poglądów na sprawy wojskowości i bezpieczeństwa międzynarodowego przyczyniają się do zacieśniania więzi.

Negocjacje wokół Brexitu

Jednym z ważniejszych tematów w ostatnich latach były negocjacje dotyczące Brexitu. Polska dążyła do zagwarantowania praw nabytych obywatelom Polski w Wielkiej Brytanii oraz do określenia przyszłych relacji między UK a UE. Polska i Wielka Brytania współpracują również w zakresie bieżących spraw, koncentrując się na praktycznych projektach.

Związki handlowe między Polską a Wielką Brytanią sięgają XI w.