Pracując w Zjednoczonym Królestwie musisz płacić składki na ubezpieczenie społeczne (National Insurance contributions). Dzięki temu będziesz uprawniony do darmowych świadczeń zdrowotnych, a także otrzymywania pewnych zasiłków oraz emerytury państwowej. Wysokość składek zależy od wysokości dochodów oraz od tego, czy pracujesz dla kogoś czy też dla siebie.
Kogo obowiązują składki na ubezpieczenie społeczne?
Obowiązek płacenia składek National Insurance spoczywa na osobach pracujących w Wielkiej Brytanii (zatrudnionych bądź samozatrudnionych), w wieku od 16 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Wiek emerytalny wynosi 65 lat dla mężczyzn urodzonych przed 6 kwietnia 1959 i 60 lat dla kobiet urodzonych przed 6 kwietnia 1950 r. Od kwietnia 2010 r. do 2020 r. wiek emerytalny kobiet będzie stopniowo wzrastać. Sprawdź aktualne informacje na ten temat na stronie rządowej Directgov Calculating your State Pension age.
Składki ubezpieczenia społecznego stają się obowiązkowe po przekroczeniu określonej wysokości wynagrodzenia – o czym poniżej. Osoby o bardzo niskich zarobkach nie maja obowiązku wpłacania składek ubezpieczenia społecznego.
Jeśli pracodawca oferuje Ci pracę bez opłacania składek ubezpieczenia społecznego czy podatku dochodowego (płatną ''do ręki''), postępuje niezgodnie z prawem.
Zatrudnienie w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii
Gdy zatrudnienie (lub działalność na własny rachunek) wykonywane jest jednocześnie w kilku państwach Unii, o miejscu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne decyduje miejsce wykonywania pracy. Tak więc jeśli jesteś zatrudniony na terytorium jednego państwa bądź prowadzisz działalność na własny rachunek na terytorium jednego państwa UE, podlegasz ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli mieszkasz na terytorium innego. Jeśli jesteś zatrudniony w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii, wówczas jesteś objęty przepisami ubezpieczeniowymi państwa, w którym mieszkasz. Osoby, które pracują dla pracodawcy w Polsce i są przez niego oddelegowane do pracy w Wielkiej Brytanii na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy mogą być uprawnione do zaświadczenia E101 z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), dzięki czemu nie muszą płacić składek na ubezpieczenie społeczne w Zjednoczonym Królestwie.
Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) a także na stronie HMRC.
Numer Ubezpieczenia Społecznego
Do rejestracji podatnika w systemie ubezpieczeń socjalnych i systemie podatkowym służy Numer Ubezpieczenia Społecznego, zwany w skrócie NIN. Każdy pracownik w Wielkiej Brytanii powinien posiadać swój własny NIN. Jego przyznawaniem zajmuje się HM Revenue and Customs (The National Insurance Contributions Office). Sprawdź jak ubiegać się o nadanie NIN w poradniku Numer ubezpieczenia społecznego, NIN.
Rodzaje i wysokość składek
W Wielkiej Brytanii istnieje kilka klas składek ubezpieczenia społecznego, ustanowionych przez brytyjski urząd podatkowy. Wszystkie obowiązujące stawki możesz sprawdzić na stronie internetowej HM Revenue and Customs, HMRC. Zmiany dokonywane są zwykle w kwietniu.
Klasa 1 składek – pracownicy i pracodawcy
Klasa 1 składek (Class 1 NIC) obejmuje pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz ich pracodawców. Składki stanowią procent wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika. Odsetek ten zmienia się zależnie od wysokości zarobków.
Stawki ubezpieczenia społecznego Class 1 płacone przez pracownika ("primary") w roku podatkowym 2011-2012, przedstawiają się następująco:
- nie płacisz składek, jeśli Twoje wynagrodzenie brutto nie przekracza poziomu primary threshold (czyli 139 funtów tygodniowo w roku podatkowym 2011-2012);
- jeśli zarabiasz powyżej 139 funtów, ale poniżej 817 funtów tygodniowo (to wysokość Upper earnings limit w roku podatkowym 2011-2012), płacisz 12% otrzymywanego wynagrodzenia jako Class 1 NIC (część główna);
- płacisz również 2% zarobków powyżej 817 funtów tygodniowo jako Class 1 NIC (część dodatkowa);
- płacisz mniejszą składkę, jeśli bierzesz udział w akredytowanym programie składek rentalnych Twojego pracodawcy.
Pracodawca natomiast płaci składkę ubezpieczeniową Class 1 "secondary" na poziomie 13,8%. Tu obowiązek płacenia występuje również w przypadku, kiedy wynagrodzenie brutto pracownika przekroczy poziom primary threshold.
Składki Class 1 są potrącane bezpośrednio z wynagrodzenia pracownika razem z podatkiem dochodowym i odprowadzane do budżetu przez pracodawcę.
Klasa składek 1A (Class 1A NIC) obejmuje pracodawców, którzy zapewniają swoim pracownikom dodatkowe profity niegotówkowe, takie jak możliwość korzystania z samochodu służbowego, paliwa czy telefonu komórkowego do celów prywatnych, których roczna wartość przekracza pewną kwotę.
Składka w klasie 1B (Class 1B NIC) odnosi się do pracodawców, którzy podpisali z HMRC umowę PAYE Settlement Agreement (PSA). Na podstawie tej umowy pracodawca ma prawo odprowadzać składkę na ubezpieczenie społeczne w formie ryczałtu po końcu roku podatkowego. Składka naliczana jest od ściśle określonych w umowie PSA wydatków ponoszonych na rzecz pracownika lub świadczeń niegotówkowych zapewnianych pracownikowi. W przypadku braku ww. umowy takie wydatki i świadczenia stanowią zwiększenie podstawy naliczania składki na ubezpieczenie społeczne w klasie 1 lub 1A. Umowa PSA z biurem HMRC jest nieobowiązkowa. Szczegółowych informacji na ten temat dostarcza strona www.hmrc.gov.uk/gui....
Klasa 2 i 4 składek – osoby samozatrudnione
Osoby samozatrudnione obowiązuje cotygodniowa jednakowa składka na ubezpieczenie społeczne w klasie 2 – Class 2 NIC. Po przekroczeniu określonej wielkości dochodów, na koniec roku podatkowego oprócz Class 2 NIC trzeba zapłacić dodatkową kwotę składek ubezpieczenia społecznego – Class 4 NIC (klasa 4 składek), naliczaną od dochodu.
W roku podatkowym 2011-2012 składki te kształtują się następująco:
- płacisz cotygodniowe składki Class 2 NIC w wysokości 2,50 funtów;
- płacisz też Class 4 NIC w wysokości 9% opodatkowanych dochodów pomiędzy 7,225 funtów i 42,475 funtów rocznie i 2% więcej na każdym opodatkowanym zysku powyżej tej wartości;
- jeśli Twoje dochody w roku podatkowym 2011-2012 będą mniejsze niż 5,315 funtów, możesz być uprawniony do Small Earnings Exception (SEE), czyli nie będziesz musiał opłacać żadnych składek Class 2.
Pracując na własny rachunek, sam jesteś odpowiedzialny za wpłacanie składek bezpośrednio do HMRC. Możesz płacić za pomocą usługi Direct Debit (polecenia zapłaty).
W razie pytań osoby prowadzące własną działalność gospodarczą lub planujące ją uruchomić, mogą skorzystać z infolinii Self Employed Contact Centre: 08459 154 515.
Klasa 3 składek – ubezpieczenie dobrowolne
Składka w ramach klasy 3 jest składką nieobowiązkową, opłacaną w celu zapewnienia kontynuacji ubezpieczenia przez osoby które nie pracują, nie są zobowiązane do odprowadzania składek w klasie 1 lub 2 lub z innych powodów mogłyby nie być uprawnione do świadczeń zapewnianych dzięki National Insurance. Ubezpieczenie to jest płacone w stałej kwocie 12,60 funtów tygodniowo za rok 2011-2012. Szczegółowych informacji na temat tych składek dostarcza strona internetowa www.hmrc.gov.uk/nic....
Ubezpieczenie, a świadczenia zdrowotne
Osoby, które pracują legalnie w Wielkiej Brytanii i opłacają obowiązkowe składki ubezpieczenia, są uprawnione do bezpłatnego korzystania z pełnej opieki zdrowotnej w ramach National Health Service. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku samozatrudnienia.
O tym, jakie świadczenia NHS są dostępne bezpłatnie dla wszystkich, a jakie tylko dla osób opłacających składki, jakie są dostępne dla gości i turystów oraz dla osób, które udają się do Zjednoczonego Królestwa z zamiarem długotrwałego pobytu i nie mogą znaleźć pracy, dowiesz się z artykułu Narodowa Służba Zdrowia (NHS).
Te same uprawnienia do opieki zdrowotnej przysługują Twojemu partnerowi, z którym prowadzisz wspólne gospodarstwo domowe oraz dzieciom, pod warunkiem że mieszkają z Tobą w Wielkiej Brytanii.
Ubezpieczenie rodziny w Polsce
Zgodnie z przepisami Wspólnoty Europejskiej, pracując w UK możesz też ubezpieczyć swoją rodzinę mieszkającą w Polsce. Dzięki temu będą mogli na koszt Wielkiej Brytanii korzystać ze świadczeń służby zdrowia w kraju zamieszkania. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule Ubezpiecz rodzinę w Polsce.
Wysokość składek, a zasiłki
Od wysokości składek National Insurance jakie płacisz Ty lub (w niektórych przypadkach) Twój partner mogą zależeć Twoje uprawnienia renty oraz do niektórych zasiłków i/lub ilości pieniędzy, jaką możesz otrzymać. Dotyczy to m.in.:
- Jobseeker's Allowance tylko Class 1);
- State Pension (emerytura państwowa);
- contribution-based Employment and Support Allowance
- Bereavement Allowance
Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz na stronie Directgov National Insurance and state benefits.
Dalsze informacje i porady
Wszelkie potrzebne informacje odnośnie zasad funkcjonowania ubezpieczeń społecznych w Wielkiej Brytanii oraz obowiązujących aktualnie składek znajdziesz na stronie internetowej HM Revenue and Customs.
Wskazówki można uzyskać również telefonując na specjalną infolinię brytyjskiego urzędu podatkowego, HMRC Business Payment Support Service Helpline: 0845 302 14 35.