Nowy raport ujawnia problemy obywateli UE żyjących w Szkocji

Raport Citizens Rights Project pokazuje, że wielu obywateli UE mieszkających w Szkocji zmaga się po Brexicie z trudnościami w korzystaniu ze swoich praw oraz z brakiem odpowiedniego wsparcia. W odpowiedzi na te wyzwania organizacja oferuje różnorodne formy pomocy.

Systemowe bariery, nasilone przez politykę migracyjną po Brexicie, prowadzą do ubóstwa, wykluczenia społecznego oraz ograniczonego dostępu do pomocy prawnej – wynika z raportu „Wyzwania po Brexicie: Migranci z UE i ich rodziny w Szkocji zmagają się z biedą, barierami prawnymi i lukami w systemie świadczeń”.

Główne problemy wskazane w raporcie to:

• Ubóstwo i brak dostępu do świadczeń: Osoby posiadające status tymczasowy w ramach EU Settlement Scheme (EUSS) często nie przechodzą Habitual Residence Test, co uniemożliwia im korzystanie z podstawowych świadczeń, takich jak zasiłki. Prowadzi to do bezdomności i braku środków do życia.
• Bariery prawne: Kryzys w systemie pomocy prawnej w Szkocji sprawia, że migranci nie mogą dochodzić swoich praw, takich jak odzyskanie niewypłaconych wynagrodzeń czy rozwiązanie sporów mieszkaniowych. Wielu z nich zmuszonych jest do zaniechania swoich roszczeń, bo nie ma pieniędzy na prawników.
• Wykluczenie systemowe: Migranci często napotykają bariery w korzystaniu z usług publicznych, zwłaszcza tych związanych z koniecznością obsługi systemów cyfrowych. Starsze osoby oraz te z ograniczonym dostępem do technologii nie są w stanie skutecznie załatwiać spraw urzędowych online, co prowadzi do dalszej marginalizacji.

Od uruchomienia usługi „Outreach/Link Officer (Financial Inclusion)” pod koniec 2023 roku, pomoc w Citizens Rights Project uzyskało 282 klientów, z czego 48 przypadków wymagało intensywnego wsparcia. Dzięki tej usłudze wiele osób uzyskało praktyczną wsparcie, od porad w sprawach mieszkaniowych, przez pomoc finansową, aż po dostęp do świadczeń zdrowotnych.

Przykłady udzielonego wsparcia:

• Polski senior po napaści i utracie domu uzyskał tymczasowe schronienie oraz pomoc w transferze emerytury.
• Hiszpańska samotna matka odzyskała £800 zaległych świadczeń mieszkaniowych po dwóch latach starań.
• Obywatel Włoch uzyskał wsparcie w zarządzaniu finansami i w remoncie mieszkania po utracie pracy.

W konluzjach raportu Citizens Rights Project wzywa decydentów do pilnych reform, takich jak zmiana zasad Habitual Residence Test, czyli procedury stosowanej w Wielkiej Brytanii w celu ustalenia, czy dana osoba ma prawo do korzystania z określonych świadczeń socjalnych i usług publicznych. Poza tym domaga się zwiększenia dostępności pomocy prawnej oraz eliminacji barier w dostępie do usług publicznych.

Bez dalszych inwestycji w usługi i reform polityk ryzykujemy pozostawienie wielu ludzi w ubóstwie i wykluczeniu społecznym

– podkreśla Noelia Martinez, dyrektor Citizens Rights Project.

Citizens Rights Project angażuje się w działania informacyjne i wsparcie, organizując sesje informacyjne w całej Szkocji i współpracując z lokalnymi władzami oraz organizacjami trzeciego sektora, aby zapewnić obywatelom UE równe szanse i dostęp do podstawowych praw w nowej rzeczywistości po Brexicie. Citizens Rights Project oferuje pomoc także w języku polskim.