Szkockie funty: Ku chwale natury i kobiet

Co mają wspólnego ryby, wydry i wiewiórki? Otóż, okazuje się, że są to zwierzęta godne uwiecznienia na szkockich funtach! Wizerunki tych zwierząt można spotkać na pieniądzach emitowanych przez Royal Bank of Scotland.

Funty szkockie różnią się od angielskich. Główna różnica polega na tym, że na banknotach drukowanych w Szkocji nie ma królowej Elżbiety II, są za to portrety wybitnych postaci ze świata szkockiej polityki, nauki i kultury. Aby jeszcze bardziej skomplikować sprawę, szkockie pieniądze są drukowane nie przez jeden, lecz aż przez trzy banki: Bank of Scotland, Royal Bank of Scotland i Clydesdale Bank. To oznacza, że aktualnie w Szkocji w obiegu jest 16 (sic!) różnych wzorów szkockich banknotów, w tym banknoty jednofuntowe (i do tego pięć wzorów funtów angielskich). Można się pogubić, prawda? Na szczęście monety są takie same.

Na banknocie o nominale £20 widnieje Catherine (Kate) Cranston, przedsiębiorczyni oraz propagatorka idei herbaciarni (ang. tea rooms). Na odwrocie – wiewiórki reprezentujące szkockie lasy.

Szkocja nie jest odosobniona w tym całym zamieszaniu. W Irlandii Północnej, na Wyspie Jersey czy Wyspie Man także są emitowane są lokalne pieniądze. Co ciekawe na tej ostatniej królowa występuje na banknotach, ale bez korony, ponieważ na tej wyspie posiada tylko tytuł Lorda.

Funty angielskie i szkockie

Ale spokojnie! To wciąż są te same brytyjskie funty szterlingi i też o tej samej wartości co funty angielskie. Jak to możliwe? Jeśli szkocki bank chce wydrukować banknot o wartości jednego funta, musi zdeponować jednego funta szterlinga w Banku Anglii, aby zagwarantować wartość tych banknotów. Wartość szkockich banknotów w obiegu wynosi obecnie około 3,6 mld funtów i taką sumę Bank Anglii musiałby oddać szkockim bankom, gdyby te zaprzestały drukowania własnych pieniędzy.

A zatem szkockie funty są pełnoprawnym środkiem płatniczym w całej Wielkiej Brytanii. Natomiast niemożliwym jest wymienić szkockie funty np. w kantorze za granicą, ponieważ wszędzie na świecie honorowane są funty emitowane przez Bank of England.

Niemniej jednak szkockie banknoty są najpiękniejsze na świecie. Zwłaszcza te najnowsze polimerowe wzory emitowane przez Royal Bank od Scotland. Co czyni je tak szczególnymi? Banknoty z serii Fabric of Nature mają na celu bardziej przedstawienie narodu z niespotykanej perspektywy. Są na nich bowiem uwiecznione kobiety i zwierzęta.

Na banknocie o nominale £10 widnieje Mary Somerville, matematyczka i astronomka, pierwsza kobieta w Royal Astronomical Society. Na odwrocie – wydry reprezentujące szkockie wybrzeża.

Makrele i wiewiórki

Przed przystąpieniem do realizacji projektu przeprowadzono szczegółowe badania, aby dowiedzieć się, co Szkoci chcieliby widzieć na swoich banknotach. Ponad tysiąc respondentów wyraziło zdanie, że są znudzeni obrazami ostów i mężczyzn z brodami. Tymczasem natura i kultura to coś, z czego Szkoci są w szczególności dumni.

Każdy aspekt projektu, od typografii po ilustrowane zwierzęta i zaprojektowane na zamówienie tekstylne tła, reprezentuje coś znaczącego dla mieszkańców Szkocji. Makrele na banknocie 5 funtów reprezentują morze, wydry na banknocie 10 funtów – wybrzeże, a wiewiórki – las. Na banknocie o nominale 50 funtów znajdzie się ptak symbolizujący powietrze.

Szkotki na banknotach

Na każdym z tych banknotów widnieje także zasłużona Szkotka, której dokonania nie są wystarczająco obecne w świadomości społecznej. Wśród nich jest Nan Shepherd, modernistyczna pisarka i poetka, autorka kultowego zbioru „The Living Mountain”, Mary Somerville, matematyczka i astronomka, pierwsza kobieta w Royal Astronomical Society oraz Catherine Cranston, przedsiębiorczyni, propagatorka idei herbaciarni (ang. tea rooms) oraz założycielka sieci własnych lokali.

Na banknocie o nominale £5 widnieje Nan Shepherd, modernistyczna pisarka i poetka, autorka kultowego zbioru „The Living Mountain”. Na odwrocie – makrele reprezentujące szkockie morza.

Na 20-funtowym banknocie jest jeszcze jeden element, choć niedostrzegalny dla ludzkiego oka. Są to niesławne gryzące owady zwane midges, które są widoczne w świetle ultrafioletowym. Ktokolwiek spędził lato w Szkocji wie, że bez nich żaden obraz szkockiej natury nie byłby kompletny.

O autorce

Magdalena Grzymkowska – mieszkająca na stałe w Szkocji dziennikarka stale współpracująca m.in. z Newsweekiem, Onet.pl czy Forbes Woman, sekretarz redakcji Tygodnia Polskiego w Londynie, dwukrotnie nagrodzona w konkursie o Nagrodę Marszałka Senatu RP. Po godzinach prowadząca warsztaty z edukacji globalnej, komunikacji interpersonalnej, fake newsów, factfulness i dziennikarstwa obywatelskiego. Zachęcamy do obserwowania jej konta na Instagramie @ze_szkocji.