Składanie wniosków o status osoby osiedlonej (poradnik)

Składanie wniosków o status osoby osiedlonej oraz tymczasowy status osoby osiedlonej

Wnioski w ramach systemu osiedleńczego (EUSS) o nabycie statusu osoby osiedlonej lub tymczasowego statusu osoby osiedlonej celem pozostania w Wielkiej Brytanii po Brexicie będzie można składać do 30 czerwca 2021 r.

Osoby, którym uprzednio przyznano tzw. indefinite leave to enter or remain (zezwolenie na wjazd bądź pobyt na czas nieokreślony) nie podlegają wymogowi rejestracji, niemniej jednak wymiana statusu umożliwia jego zachowanie w wypadku dłuższej niż dwuletnia nieobecności w Wielkiej Brytanii.

Wniosków nie muszą również składać osoby posiadające obywatelstwo Wielkiej Brytanii lub Irlandii (w tym obywatelstwo podwójne), pracownicy przygraniczni i osoby zwolnione z kontroli imigracyjnej (dyplomaci zagraniczni oddelegowani do Wielkiej Brytanii oraz członkowie NATO).

W razie bezumownego wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, do złożenia wniosków uprawnione będą jedynie osoby zamieszkałe w Wielkiej Brytanii przed 12 kwietnia 2019 r. a ostatecznym terminem składania wniosków będzie 31 grudnia 2020 r.

Obecnie składanie wniosków w ramach systemu osiedleńczego jest bezpłatne a opłaty za wnioski składane w ramach programu pilotażowego będą zwracane automatycznie.

Obowiazek rejestracyjny

Obowiązkowi rejestracyjnemu podlegają obywatele Unii Europejskiej oraz członkowie ich rodzin posiadający obywatelstwo krajów nie należących do wspólnoty.

W innych przypadkach wnioski muszą być składane także przez osoby:

• urodzone w Wielkiej Brytanii, ale nieposiadające obywatelstwa brytyjskiego

• posadajace karte stalego pobytu (tzw. permanent residence document/certificate)

• będące członkami rodzin obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, którzy nie muszą składać wniosków – w tym osoby pochodzące z Irlandii

• będące obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, których członek rodziny posiada obywatelstwo brytyjskie

Prawo do otrzymania statusu w ramach programu rejestracji zachowują także osoby niebędące obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, jeżeli:

• członek ich rodziny posiadający obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii (z którym obecnie pozostają w separacji, lub który zmarł) mieszkał w Wielkiej Brytanii

• są członkami rodziny osoby posiadającej obywatelstwo brytyjskie, z którą wspólnie zamieszkują poza terenem Wielkiej Brytanii oraz krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego

• są głównym opiekunem obywatela Wielkiej Brytanii, Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

• są dzieckiem obywatela Wielkiej Brytanii, Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który mieszkał i pracował w Wielkiej Brytanii lub głównym opiekunem dziecka

Osoby, których wnioski zostaną rozpatrzone pozytywnie w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli UE, będą mogły w dalszym ciągu żyć i pracować w Wielkiej Brytanii po 30 czerwca 2021 r.

Zostanie im przyznany jeden z dwóch statusów:

• status osoby osiedlonej lub

• tymczasowy status osoby osiedlonej

Nie będzie można dokonać wyboru wnioskowanego statusu. Będzie on zależeć od długości okresu zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii w chwili składania wniosku. Posiadane prawa będą zależeć od uzyskanego statusu.

Status osoby osiedlonej

Status osoby osiedlonej zostanie przyznany osobom:

• zamieszkałym w Wielkiej Brytanii przed 31 grudnia 2020 r. (lub 12 kwietnia 2019 r., jeżeli Wielka Brytanii opuści Unię Europejska bez umowy)

• zamieszkałym w Wielkiej Brytanii nieprzerwanie przez okres 5 lat (okres ten jest nazywany pobytem ciągłym, tzw. continuous residence)

Pięcioletni okres pobytu ciągłego oznacza zamieszkiwanie na terenie Wielkiej Brytanii, Wysp Normandzkich lub Wyspy Man przez okres co najmniej 6 miesięcy w okresie 12-miesięcznym w ciągu 5 kolejnych lat. Wyjątek stanowi:

• jeden okres nieobecności z ważnego powodu nieprzekraczający 12 miesięcy (na przykład urodzenie dziecka, poważna choroba, szkolenie zawodowe lub oddelegowanie do pracy za granicą)

• obowiązkowa służba wojskowa dowolnej długości

• czas spędzony poza granicami w charakterze urzędnika państwowego lub członka rodziny urzędnika państwowego

• czas spędzony poza granicami w ramach służby w siłach zbrojnych lub jako członek rodziny osoby odbywającej służbę w siłach zbrojnych

Posiadając status osoby osiedlonej, można będzie przebywać na terenie Wielkiej Brytanii bez ograniczeń. Osoby uprawnione będą mogły również wnioskować o obywatelstwo brytyjskie.

Tymczasowy status osoby osiedlonej

Osoby zamieszkałe na terenie Wielkiej Brytanii przez okres krótszy niż 5 lat, po złożeniu wniosku będą zwykle otrzymywać tymczasowy status osoby osiedlonej. Okres zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii musi rozpocząć się przed 31 grudnia 2020 r. (lub przed 12 kwietnia 2019 r., jeżeli Wielka Brytania opuści Unię Europejską bez umowy).

Wniosek o status osoby osiedlonej można będzie złożyć po upływie 5 lat ciągłego pobytu.

Jeżeli okres ciągłego 5-letniego pobytu będzie upływać przed 30 grudnia 2020 r., ze złożeniem wniosku można zaczekać do jego zakończenia. Oznacza to, że w razie pozytywnego rozpatrzenia wniosku, zostanie przyznany status osoby osiedlonej bez konieczności wcześniejszego wnioskowania o status tymczasowy.

Od daty uzyskania tymczasowego statusu osoby osiedlonej można będzie pozostać w Wielkiej Brytanii przez okres kolejnych 5 lat.

Posiadaczom statusu osoby osiedlonej oraz tymczasowego statusu osoby osiedlonej przysługują prawa do:

• pracy w Wielkiej Brytanii

• korzystania z opieki publicznej służby zdrowia (ang. NHS)

• podejmowania nauki lub kontynuacji studiów

• korzystania z funduszy publicznych, takich jak zasiłki i świadczenia emerytalne, po spełnieniu określonych wymogów

• podróżowania do i z Wielkiej Brytanii

Pobyt poza granicami Wielkiej Brytanii

Posiadając status osoby osiedlonej można będzie przebywać nieprzerwanie przez okres do 5 lat poza granicami Wielkiej Brytanii, nie tracąc swojego statusu, ta kwestia ciągle jeszcze oczekuje na zatwierdzenie przez Parlament.

Osoby posiadające status tymczasowy będą mogły spędzić nieprzerwanie do 2 lat poza granicami Wielkiej Brytanii, nie tracąc swojego statusu. Aby uzyskać status osoby osiedlonej, konieczne będzie utrzymanie ciągłości pobytu.

Dzieci urodzone po złożeniu wniosku

Po otrzymaniu statusu osoby osiedlonej przez rodzica, dzieci urodzone podczas jego zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii automatycznie nabędą obywatelstwo brytyjskie.

Po otrzymaniu statusu tymczasowego przez rodzica, dzieci urodzone w Wielkiej Brytanii nabędą automatycznie prawo do statusu tymczasowego. Uprawienie dziecka do obywatelstwa brytyjskiego zależy tak jak dotychczas od statusu rodzica w momencie urodzin.

Możliwość sprowadzenia do Wielkiej Brytanii członków rodziny

Członkowie bliskiej rodziny mogą dołączyć do osób zamieszkałych w Wielkiej Brytanii do 31 grudnia 2020 r. Po przybyciu będą musieli składać wnioski w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej.

Jeżeli Wielka Brytania wystąpi z Unii Europejskiej na podstawie umowy, członków bliskiej rodziny można będzie sprowadzić po 31 grudnia 2020 r., o ile zostaną spełnione poniższe warunki:

• związek rozpoczął się przed 31 grudnia 2020 r.

• w chwili składania wniosku osoby pozostają w związku

W razie wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej bez umowy, ostatecznym terminem na sprowadzenie do niej członków swojej rodziny będzie 30 marca 2022 r.

W ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej nie będzie można sprowadzić osób pozostających w związku, który rozpoczął się po 31 grudnia 2020 r. Będą one mogły przybyć do Wielkiej Brytanii na innych zasadach, na przykład na podstawie wizy rodzinnej.

Wymogi dotyczące składania wniosku

Składając wniosek, należy posiadać dokument potwierdzający:

• tożsamość

• zamieszkanie w Wielkiej Brytanii, w braku osiadania karty stałego pobytu lub tzw. indefinite leave to remain/enter

Dokument potwierdzający tożsamość

Potrzebny jest ważny paszport lub dowód osobisty oraz cyfrowa fotografia twarzy.

Osoby niebędące obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii mogą wykorzystać do tego celu ważny paszport lub kartę biometryczną potwierdzającą pobyt, a w razie ich braku, w określonych sytuacjach można będzie wykorzystać inne dowody potwierdzające tożsamość. Osoby nie posiadające dokumentu tożsamości muszą skorzystać z formularza kontaktowego na stronie UKVI przed złożeniem wniosku.

Składając wniosek, można:

• wykorzystać „EU Exit: ID Document Check’, aby zeskanować swój dokument i przesłać fotografię. W tym celu należy wykorzystać telefon z systemem operacyjnym Android

• wysłać dokument pocztą i przesłać zdjęcie za pomocą aplikacji internetowej (można je wykonać samodzielnie)

W celu potwierdzenia swojej tożsamości można wykorzystać telefon z systemem operacyjnym Android należący do innej osoby. Można również udać się do jednej z organizacji oferujących ta usługę, po uprzednim umówieniu spotkania. Konieczne może być uiszczenie opłaty.

Dokument potwierdzający pobyt ciągły

Aby uzyskać status osoby osiedlonej, zazwyczaj konieczne jest zamieszkanie na terenie Wielkiej Brytanii, Wysp Normandzkich lub Wyspy Man przez co najmniej 6 miesięcy w okresie 12 miesięcy w ciągu 5 lat. Podczas składania wniosku konieczne będzie przedstawienie odpowiedniego dowodu.

Osoby niezamieszkałe na terenie Wielkiej Brytanii nieprzerwanie przez okres 5 lat mogą być uprawnione do ubiegania się o status tymczasowy.

Aby umożliwić zautomatyzowane sprawdzenie pobytu w oparciu o rejestry podatkowe oraz przez pobieranie określonych świadczeń neleży podać numer ubezpieczenia społecznego.

W razie pozytywnego wyniku kontroli nie będzie potrzeby przedstawiania dokumentów potwierdzających zamieszkanie. Dokumenty będą wymagane jedynie w przypadku niewystarczających danych do potwierdzenia nieprzerwanego pobytu w Wielkiej Brytanii przez okres 5 lat. Brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych bezzwłocznie przekaże informacje o konieczności przedstawienia określonych dokumentów, o ile będą wymagane po złożeniu wniosku. Fotografie oraz skany dokumentów można będzie przesłać wraz z internetowym formularzem wniosku.

Pełna lista dokumentów które można przedstawić brytyjskiemu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych znajduje się pod adresem www.gov.uk/guidance.

Osoby skazane w sprawach karnych

Brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych będzie sprawdzać, czy osoby, które ukończyły 18 lat, nie popełniły poważnych lub wielokrotnych przestępstw i nie stanowią zagrożenia bezpieczeństwa.

Pytania będą dotyczyć przestępstw popełnionych na terenie Wielkiej Brytanii oraz poza jej granicami. Sprawdzone zostaną również bazy danych rejestrów karnych.

Osoby skazane za popełnienie drobnych wykroczeń, na przykład ukarane mandatem za przekroczenie prędkości, będą w dalszym ciągu uprawnione do ubiegania się o status osoby osiedlonej lub tymczasowy status osoby osiedlonej.

Status osoby osiedlonej oraz status tymczasowy można będzie uzyskać nawet w razie posiadania innych wyroków skazujących. Każdy taki przypadek będzie rozpatrywany indywidualnie.

W przypadku osób, które odbyły karę pozbawienia wolności, wymagany będzie 5-letni okres ciągłego zamieszkania, licząc od dnia zwolnienia z zakładu karnego, zanim będą one mogły ubiegać się o status osoby osiedlonej.

Osoby niebędące obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

Osoby te będą musiały przedstawić dowód pozostawania w związku z członkiem rodziny posiadającym obywatelstwo kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii.

Ostatecznym terminem składania wniosków będzie 30 czerwca 2021 r. lub 31 grudnia 2020 r., jeżeli Wielka Brytania wystąpi z Unii Europejskiej bez umowy.

Wnioski można składać za pomocą różnych urządzeń, na przykład laptopa, telefonu z systemem operacyjnym Android lub iPhone’a.

Wniosków elektronicznych nie będą mogły składać osoby będące:

• członkami rodziny osoby posiadającej obywatelstwo brytyjskie, z którą wspólnie zamieszkują poza Wielką Brytanią, na terenie Szwajcarii oraz krajów Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego

• członkami rodziny osoby posiadającej obywatelstwo brytyjskie, która posiada również obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii i mieszkała na terenie Wielkiej Brytanii przed uzyskaniem obywatelstwa brytyjskiego

• głównym opiekunem obywatela Wielkiej Brytanii, Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

• dzieckiem obywatela Wielkiej Brytanii, Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który mieszkał i pracował w Wielkiej Brytanii lub głównym opiekunem dziecka

Wnioski w formie papierowej muszą zostać również złożone w razie niemożności przedstawienia paszportu lub dowodu osobistego w celu potwierdzenia swojej tożsamości.

Wniosek w formie papierowej można usyskac pod adresem www.gov.uk/contact

Pomoc przy składaniu wniosków

Pomoc przy składaniu wniosku można uzyskać telefonicznie oraz elektronicznie. Numery telefonów są różne, w zależności od tego, czy należą do samorządu lokalnego, czy innej organizacji pomagającej w składaniu wniosków.

Osoby przebywające na terenie Wielkiej Brytanii:

Tel.: 0300 123 7379

Od pon. do pt. (z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy), w godz. od 8:00 do 20:00

Sobota i niedziela, w godz. od 9:30 do 16:30

Osoby pozostające poza granicami Wielkiej Brytanii:

Tel.: +44 (0)203 080 0010

Od pon. do pt. (z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy), w godz. od 8:00 do 20:00

Sobota i niedziela, w godz. od 9:30 do 16:30

Członkowie organizacji pomagającej w składaniu wniosków

Tel.: 0300 790 0566

Od pon. do pt. (z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy), w godz. od 8:00 do 20:00

Sobota i niedziela, w godz. od 9:30 do 16:30

Formularz kontaktowy znajduje się pod adresem eu-settled-status

Osoby niebędące obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

Wnioski będą mogły składać również osoby:

• będące członkami rodziny obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

• będące członkami rodziny obywatela Wielkiej Brytanii, zamieszkałe wspólnie z nim poza Wielką Brytanią w kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego

• będące członkami rodziny osoby posiadającej obywatelstwo brytyjskie, która posiada również obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii i mieszkała na terenie Wielkiej Brytanii przed uzyskaniem obywatelstwa brytyjskiego

• które miały w przeszłości członka rodziny posiadającego obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii zamieszkałego w Wielkiej Brytanii

• będące głównym opiekunem obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

• będące dzieckiem obywatela Wielkiej Brytanii, Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który mieszkał i pracował w Wielkiej Brytanii lub głównym opiekunem dziecka

W skład Europejskiego Obszaru Gospodarczego wchodzą kraje członkowskie Unii Europejskiej oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia.

Osoby będące członkiem rodziny obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

Wnioski będą mogły składać osoby pozostające w związku z obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii jako ich małżonkowie, partnerzy życiowi tej samej płci lub partnerzy pozostający w wolnym związku.

Wnioski mogą być również składane przez osoby spokrewnione z obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, ich współmałżonkami lub partnerami życiowymi tej samej płci jako:

• dzieci, wnuczęta lub prawnuczęta poniżej 21. roku życia

• pozostające na ich utrzymaniu dzieci powyżej 21. roku życia

• pozostający na ich utrzymaniu rodzice, dziadkowie lub pradziadkowie

• pozostający na ich utrzymaniu krewni

Wnioski będą zwykle musieli składać członkowie rodzin będących obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii.

Członkowie rodzin obywateli Irlandii mogą składać wnioski, chociaż nie jest to konieczne.

Osoby uprawnione, będące członkami rodzin obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii mogą składać wnioski elektronicznie.

Osoby, których członek rodziny jest obywatelem brytyjskim (tzw. wnioski „Surindera Singh’a”)

Do złożenia wniosku mogą być uprawnione osoby, które mieszkały z członkiem rodziny poza Wielką Brytanią na terenie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii oraz:

• pozostają z nim w związku małżeńskim lub partnerskim

• nie ukończyły 21. roku życia i są jego dzieckiem lub wnukiem/wnuczką

• ukończyły 21. rok życia i są pozostającym na jego utrzymaniu dzieckiem lub wnukiem/wnuczką

• są pozostającym na jego utrzymaniu rodzicem lub dziadkiem/babcią

W kraju wspólnego pobytu musi mieścić się główne miejsce zamieszkania. Członek rodziny posiadający obywatelstwo brytyjskie musi również pracować, studiować lub utrzymywać się samodzielnie podczas pobytu w tym kraju.

Osoby uprawnione do złożenia wniosku na tej podstawie nie mogą składać go elektronicznie - muszą korzystać z wniosków w formie papierowej.

Osoby, które miały w przeszłości członka rodziny posiadającego obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii zamieszkałego w Wielkiej Brytanii

Osoby, które miały w przeszłości członka rodziny zamieszkałego w Wielkiej Brytanii mogą być uprawnione do złożenia wniosku. Nazywane jest to „zachowanym prawem pobytu”.

Osoby uprawnione z tytułu zachowanego prawa pobytu mogą składać wnioski elektronicznie.

Osoby uczące się w Wielkiej Brytanii

Wnioski mogą być składane przez osoby uczące się w Wielkiej Brytanii oraz spełniające jeden z poniższych warunków:

• są dzieckiem obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który wyjechał z Wielkiej Brytanii lub zmarł

• jeden z rodziców pozostaje w związku małżeńskim lub partnerskim z obywatelem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który wyjechał z Wielkiej Brytanii lub zmarł

• jeden z rodziców pozostawał uprzednio w związku małżeńskim lub partnerskim z obywatelem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który wyjechał z Wielkiej Brytanii lub zmarł

Zakwalifikowanie się na podstawie takich okoliczności oznacza, że rodzic również jest uprawniony do złożenia wniosku, o ile posiada prawo do sprawowania opieki.

W razie śmierci członka rodziny

Wnioski mogą być również składane przez osoby, których członek rodziny zmarł, o ile mieszkały one nieprzerwanie na terenie Wielkiej Brytanii jako członkowie jego rodziny przez co najmniej rok przed zgonem.

Osoby które pozostawały w związku małżeńskim lub partnerskim w przeszłości

Wnioski mogą być również składane przez osoby będące w związku małżeńskim lub partnerskim z obywatelem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który zakończył się rozwodem, unieważnieniem lub rozwiązaniem podczas ich zamieszkania w Wielkiej Brytanii.

Spełniony musi być również jeden z następujących warunków:

• związek małżeński lub partnerski trwał co najmniej 3 lata, a obydwie osoby mieszkały w tym czasie w Wielkiej Brytanii przez co najmniej jeden rok

• posiadane jest prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

• posiadane jest prawo dostępu do dziecka obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii w przypadku dziecka, które nie ukończyło 18. roku życia

• posiadanie jest prawo do pobytu w Wielkiej Brytanii przysługujące ofiarom przemocy domowej stosowanej wobec nich w związku małżeńskim lub partnerskim

Osoby będące „głównym opiekunem” obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

Wnioski mogą być składane przez osoby będące „głównym opiekunem” obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii zamieszkałego w Wielkiej Brytanii. W takim przypadku wnioski mogą być również składane przez dzieci opiekuna pozostające na jego utrzymaniu.

Aby pełnić rolę głównego opiekuna należy:

• sprawować codzienną opiekę, w tym podejmować decyzje dotyczące edukacji, zdrowia i finansów oraz

• być członkiem rodziny lub opiekunem prawnym

Te obowiązki mogą być sprawowane wspólnie z osoba trzecią.

Osoby uprawnione do złożenia wniosku na tej podstawie nie mogą składać go elektronicznie - muszą korzystać z wniosków w formie papierowej.

Główny opiekun osoby dorosłej

Wnioski mogą być składane przez głównych opiekunów pozostającej na ich utrzymaniu osoby dorosłej będącej obywatelem brytyjskim.

Główny opiekun dziecka

Wnioski mogą być składane przez głównych opiekunów dziecka posiadającego obywatelstwo Wielkiej Brytanii lub dziecka posiadającego obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, jeżeli pozostaje ono na ich utrzymaniu.

Wnioski mogą być składane przez głównych opiekunów dziecka posiadającego obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, które:

• uczy się w Wielkiej Brytanii

• ma rodzica posiadającego obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który pracuje w Wielkiej Brytanii w czasie, kiedy mieszka w niej dziecko

• ma rodzica posiadającego obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który mieszka w Wielkiej Brytanii w czasie nauki dziecka

• ma rodzica posiadającego obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który przestał pracować w Wielkiej Brytanii lub wyjechał z niej

Co należy przedstawić składając wniosek

Podczas składania wniosku konieczne będzie przedstawienie dowodu potwierdzającego pozostawanie w związku z członkiem rodziny obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii – na przykład świadectwa urodzenia, aktu małżeństwa, świadectwa zawarcia związku partnerskiego lub karty pobytu. Można je zeskanować i dostarczyć z elektronicznym formularzem wniosku.

Składając wniosek przed złożeniem wniosku przez członka swojej rodziny, konieczne będzie również przedstawienie dokumentów potwierdzających jego tożsamość oraz miejsce zamieszkania.

Osoby posiadające kartę stałego pobytu w Wielkiej Brytanii nie muszą przedstawiać żadnych dowodów.

Osoby nieposiadające biometrycznej karty pobytu powinny umówić się na spotkanie z pracownikiem brytyjskiego biura ds. składania wniosków w sprawie wiz i bywatelstwa brytyjskiego UK Visa and Citizenship Application Services - UKVCAS) w celu przedstawienia swoich danych biometrycznych (odcisków palców i zdjęcia lub wyłącznie zdjęcia w przypadku dzieci poniżej 5. roku życia).

Kiedy konieczne jest przedstawienie dodatkowych dowodów

W niektórych przypadkach konieczne będzie przedstawienie takich samych dokumentów jak przy składaniu wniosku o kartę pobytu.

Należy sprawdzić jakie dokumenty powinny zostać przedstawione wraz z wnioskiem o kartę pobytu, jeżeli:

• członkiem rodziny osoby składającej wniosek jest obywatel brytyjski, z którym mieszka ona na terenie Szwajcarii lub kraju wchodzącego w skład Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, który nie jest Wielką Brytanią - tzw. wniosek „Surindera Singh’a”

• członkiem rodziny osoby składającej wniosek jest zarówno obywatel brytyjski jak i obywatel Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcariizamieszkały w Wielkiej Brytanii przed uzyskaniem obywatelstwa brytyjskiego

• członkiem rodziny osoby składającej wniosek był w przeszłości obywatel brytyjski jak i obywatel Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii zamieszkały w Wielkiej Brytanii - tzw. wniosek „zachowania prawa pobytu”

• osoba składająca wniosek jest głównym opiekunem obywatela Wielkiej Brytanii, Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

• osoba składająca wniosek jest dzieckiem obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, który w przeszłości pracował i mieszkał w Wielkiej Brytanii lub jego głównym opiekunem

Kiedy należy złożyć wniosek

System osiedleńczy dla obywateli Unii Europejskiej został już uruchomiony. Ostatecznym terminem składania wniosków będzie 30 czerwca 2021 r., z wyjątkiem kilku przypadków.

Decyzja zostanie najprawdopodobniej podjęta szybciej, jeżeli wniosek zostanie złożony wraz z wnioskiem członka rodziny lub po złożeniu przez niego wniosku.

Składając wniosek, członek rodziny otrzyma jego numer. Można go wykorzystać do „połączenia” swojego wniosku z jego wnioskiem, aby zostały rozpatrzone wspólnie.

Osoby będące głównym opiekunem obywatela Wielkiej Brytanii

Mogą składać wnioski od 1 maja 2019 r.

Członkowie rodzin zmarłych obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

Istnieje możliwość uzyskania statusu osoby osiedlonej przed upływem pięcioletniego okresu zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii.

W chwili śmierci członek rodziny musi być zatrudniony lub samozatrudniony na terenie Wielkiej Brytanii, Wysp Normandzkich lub Wyspy Man. Osoba składająca wniosek musi mieszkać razem z nim przed jego śmiercią. Musi zostać również spełniony jeden z następujących warunków:

• osoba składająca wniosek musi mieszkać nieprzerwanie na terenie Wielkiej Brytanii, Wysp Normandzkich lub Wyspy Man przez co najmniej 2 lata przed śmiercią członka rodziny lub śmierć następuje w wyniku wypadku w pracy lub choroby zawodowej

Osoba zamieszkała za granicą i będąca członkiem rodziny obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii mieszkającego w Wielkiej Brytanii

W razie wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej bez umowy osoby niezamieszkałe w Wielkiej Brytanii przed 31 grudnia 2020 r., będą mogły wnioskować o dołączenie do członka swojej rodziny po tym terminie, o ile zostaną spełnione następujące wymogi:

• członek rodziny posiada status osoby osiedlonej lub tymczasowy status osoby osiedlonej

• związek rozpoczął się przed 31 grudnia 2020 r.

• z członkiem rodziny łączą je bliskie relacje - jest to współmałżonek/współmałżonka, partner/partnerka życiowa tej samej płci, partner/partnerka pozostająca w wolnym związku, pozostające na utrzymaniu dziecko lub wnuk/wnuczka, pozostający na utrzymaniu rodzic lub dziadek.

W razie wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej bez umowy, ostatecznym terminem na sprowadzenie do niej członków swojej rodziny będzie 30 marca 2022 r.

Osoby posiadające prawo stałego pobytu lub tzw. indefinite leave to enter or remain

Procedura składania wniosków w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej jest inna dla osób posiadających kartę stałego pobytu lub tzw. indefinite leave to enter or remain.

Osoby posiadające ważną kartę stałego pobytu w Wielkiej Brytanii

Osoby posiadające ważną kartę stałego pobytu w Wielkiej Brytanii, będą mieć jeden z podanych niżej dokumentów:

• zaświadczenie w niebieskiej karcie pobytu (różowej dla osób narodowości szwajcarskiej)

• zaświadczenie w paszporcie

• biometryczną kartę pobytu potwierdzającą prawo stałego pobytu (wyłącznie w przypadku osób niebędących obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii)

Dokument nie jest kartą stałego pobytu, jeśli widnieje na nim napis „registration certificate” (świadectwo rejestracji)

Na karcie stałego pobytu osób pochodzących z Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii widnieje napis „Document Certifying Permanent Residence” (Dokument potwierdzający prawo stałego pobytu)

Na biometrycznej karcie pobytu osób niebędących obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii widnieje napis „Permanent Residence Status” (Status stałego pobytu).

W skład Europejskiego Obszaru Gospodarczego wchodzą kraje członkowskie Unii Europejskiej oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia.

Wymagane czynności

Aby pozostać w Wielkiej Brytanii po 30 czerwca 2021 r., konieczne będzie:

• złożenie wniosku w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej – bez potrzeby udowadniania ciągłego zamieszkania przez okres 5 lat lub

• złożenie wniosku o obywatelstwo przed 30 czerwca 2021 r. (lub 31 grudnia 2020 r., jeżeli Wielka Brytania wystąpi z Unii Europejskiej bez umowy)

Osoby posiadające prawo stałego pobytu lub tzw. indefinite leave to enter or remain (zezwolenie na pobyt na czas nieokreślony)

Indefinite leave to enter or remain (ILR) stanowi rodzaj statusu imigracyjnego.

O tzw. indefinite leave to enter or remain należy zwykle wnioskować.

Posiadające go osoby mają zwykle pieczęć w paszporcie lub pismo z brytyjskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Możliwe jest również posiadanie „winietki” (naklejki) lub biometrycznego pozwolenia na pobyt.

Osoby posiadające tzw. indefinite leave to enter or remain in the UK mogą pozostać w Wielkiej Brytanii bez konieczności składania wniosku w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej. Jeśli jednak zdecydują się na złożenie wniosku (i spełniają wszystkie pozostałe wymogi), otrzymają „indefinite leave to remain w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej” – zwanego również statusem osoby osiedlonej.

Oznacza to, że mogą spędzić nieprzerwanie do 5 lat poza granicami Wielkiej Brytanii nie tracąc statusu osoby osiedlonej (zamiast 2 lat wynikających z posiadanego obecnie tzw. indefinite leave to enter or remain).

Kwestia dozwolonej długości zamieszkania poza granicami Wielkiej Brytanii wymaga jeszcze zatwierdzenia przez parlament.

Nie będzie potrzeby przedstawienia dowodu potwierdzającego ciągły pobyt przez okres 5 lat.

Obywatele Unii Europejskiej, którzy przybyli do Wielkiej Brytanii przed jej przystąpieniem do UE 1 stycznia 1973 r.

Obywatele Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii zamieszkali w Wielkiej Brytanii przed rokiem 1973 mogli otrzymać IRL automatycznie. W innych przypadkach, aby pozostać w Wielkiej Brytanii po czerwcu 2021 r., konieczne będzie złożenie wniosku w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli UE.

Osoby nieposiadające dokumentu potwierdzającego ich status ILR, mogą:

• złożyć wniosek w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej, aby uzyskać status osoby osiedlonej lub tymczasowy status osoby osiedlonej lub

• złożyć wniosek w systemie Windrush, aby uzyskać potwierdzenie swojego statusu ILR

Osoby pochodzące z Malty oraz Cypru również mogą składać wnioski o obywatelstwo brytyjskie w systemie Windrush.

Składanie wniosków w obydwu systemach jest bezpłatne.

Składanie wniosku dla swojego dziecka

Można składać wniosek o status osoby osiedlonej lub tymczasowy status osoby osiedlonej dla swojego dziecka, jeżeli nie ukończyło 21. roku życia oraz:

• jest obywatelem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii lub

• nie jest obywatelem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, ale jest nim osoba składająca wniosek lub jej współmałżonek/współmałżonka bądź partner/partnerka

W skład Europejskiego Obszaru Gospodarczego wchodzą kraje członkowskie Unii Europejskiej oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia.

Dziecko może złożyć wniosek samodzielnie.

W razie złożenia wniosku w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej

Można będzie „połączyć” wniosek dziecka ze swoim wnioskiem, wykorzystując numer uzyskany podczas składania swojego wniosku. Można to uczynić w dowolnym czasie po złożeniu swojego wniosku – nie trzeba czekać na decyzję. We wniosku można podać własny adres email, jeżeli dziecko nie posiada swojego. Jeżeli wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, dziecko uzyska taki sam status jak rodzic. W ten sam sposób należy postąpić z każdym wnioskiem składanym dla każdego dziecka.

Wymagane dowody

Podczas składania wniosku konieczne będzie przedstawienie dowodu potwierdzającego pokrewieństwo z dzieckiem.

Nie będzie potrzeby przedstawiania dowodu zamieszkania dziecka na terenie Wielkiej Brytanii. Brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych może jednak wystąpić o dowód potwierdzający zamieszkanie przed wydaniem decyzji w kwestii złożonego wniosku.

W razie niezłożenia wniosku w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej

W przypadku osób uprawnionych do złożenia wniosków w ramach systemu, zasadne może okazać się złożenie własnego wniosku przed wnioskiem dziecka.

W innym razie, aby ubiegać się o status osoby osiedlonej, konieczne będzie przedstawienie dowodu na nieprzerwane pięcioletnie zamieszkanie dziecka na terenie Wielkiej Brytanii albo dziecko będzie musiało złożyć wniosek samodzielnie.

Jeżeli dziecko nie mieszkało nieprzerwanie przez okres 5 lat na terenie Wielkiej Brytanii, może ubiegać się o status tymczasowy.

Jeżeli rodzic nie kwalifikuje się do złożenia wniosku, ponieważ nie zamieszkuje w Wielkiej Brytanii, ale dziecko jest do tego uprawnione, ponieważ w niej mieszka, wniosek można w dalszym ciągu złożyć w jego imieniu. Podczas składania wniosku konieczne będzie przedstawienie dowodu potwierdzającego zamieszkanie w Wielkiej Brytanii.

Osoby będące obywatelami Irlandii

Obywatele Irlandii nie muszą składać wniosków o status osoby osiedlonej ani tymczasowy status osoby osiedlonej.

Dzieci obywateli Irlandii nie posiadające obywatelstwa brytyjskiego będą natomiast uprawnione do:

• takiego samego statusu jaki mogą uzyskać ich rodzice, w zależności od długości zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii lub

• statusu osoby osiedlonej lub tymczasowego statusu osoby osiedlonej w oparciu o własne miejsce zamieszkania.

Osoby, które kończą lub rozpoczynają pracę w innym kraju Unii Europejskiej

W określonych sytuacjach, osoby składające wniosek oraz ich rodziny mogą otrzymać status osoby osiedlonej po okresie zamieszkania krótszym niż 5 lat.

Osoby, które muszą zrezygnować z pracy

Osoby będące obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii mogą uzyskać status osoby osiedlonej, jeśli muszą zrezygnować z pracy lub samozatrudnienia z powodu wypadku lub choroby. Ten stan nazywany jest również stałą niezdolnością do pracy (ang. permanent incapacity).

W skład Europejskiego Obszaru Gospodarczego wchodzą kraje członkowskie Unii Europejskiej oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia.

Osoby te będą mogły uzyskać status osoby osiedlonej, jeżeli:

• tuż przed zdarzeniem mieszkały nieprzerwanie w Wielkiej Brytanii przez okres 2 lat

• stała niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w pracy lub chorobą zawodową, która upoważnia do uzyskania świadczeń emerytalnych przyznawanych przez instytucję brytyjską.

Status osoby osiedlonej mogą również uzyskać osoby pozostające w związku małżeńskim lub partnerskim z obywatelem Wielkiej Brytanii. Osobom będącym członkami rodzin obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii w czasie, kiedy przestały one pracować, również może przysługiwać status osoby osiedlonej.

Osoby, które osiągnęły ustawowy wiek emerytalny

Status osoby osiedlonej mogą uzyskać obywatele Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, którzy przestali pracować po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego oraz:

• były nieprzerwanie zatrudnione lub samozatrudnione przez okres jednego roku przed przejściem na emeryturę, mieszkając nieprzerwanie na terenie Wielkiej Brytanii przez okres 3 lat lub

• ich współmałżonkowie lub partnerzy życiowi posiadają obywatelstwo brytyjskie

Osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę

Obywatele Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii mogą uzyskać status osoby osiedlonej, jeżeli przeszły na wcześniejszą emeryturę oraz:

• pracowali nieprzerwanie (ale nie w formie samozatrudnienia) przez okres jednego roku przed emeryturą, mieszkając nieprzerwanie w Wielkiej Brytanii przez okres 3 lat lub

• ich współmałżonkowie lub partnerzy życiowi posiadają obywatelstwo brytyjskie

Osoby, które podjęły zatrudnienie lub samozatrudnienie w innym kraju Unii Europejskiej

Obywatele Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii mogą uzyskać status osoby osiedlonej, jeśli podjęły zatrudnienie lub samozatrudnienie w innym kraju Unii Europejskiej oraz:

• wcześniej mieszkały i były zatrudnione lub samozatrudnione w Wielkiej Brytanii nieprzerwanie przez okres 3 lat oraz

• zwykle wracały do domu w Wielkiej Brytanii raz w tygodniu

Osobom będącym członkami rodzin obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii w czasie podjęcia przez nich zatrudnienia lub samozatrudnienia w innym kraju UE również może przysługiwać status osoby osiedlonej.

Sprawdzanie i wykazywanie swojego statusu

Swój status można sprawdzić w Internecie po otrzymaniu decyzji w sprawie złożonego wniosku pod adresem.

Dokument w wersji papierowej nie zostanie wydany, jeżeli zainteresowana osoba:

• nie pochodzi spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii

• posiada już biometryczną kartę pobytu

Do 31 grudnia 2020 r. można będzie udowodnić posiadanie prawa pobytu w Wielkiej Brytanii na podstawie paszportu, dowodu osobistego (w przypadku obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii) lub biometrycznej karty pobytu.

Uaktualnianie swoich danych osobowych

Dane osobowe powinny być regularnie uaktualniane, na przykład w razie otrzymania nowego paszportu pod adresem

Składanie wniosku o nadanie obywatelstwa

Można będzie składać wnioski o nadanie obywatelstwa zazwyczaj w ciągu 12 miesięcy od otrzymania statusu osoby osiedlonej pod adresem

Stwierdzenie błędu we wniosku przez brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Przed podjęciem decyzji w sprawie złożonego wniosku, Brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych skontaktuje się z wnioskującym umożliwiając mu korektę błędu.

Poinformuje również o konieczności dostarczenie dodatkowych dowodów.

W razie negatywnego rozpatrzenia wniosku

Można będzie wystąpić o ponowne rozpatrzenie sprawy wydanej decyzji (tzw. administrative review) pod adresem.

Obecnie nie przysługuje prawo apelacji/odwołanie się od odmownej decyzji do Trybunału.

Wniosek można będzie złożyć ponownie w dowolnym czasie do 30 czerwca 2021 r. lub 31 grudnia 2020 r., jeżeli Wielka Brytania wystąpi z Unii Europejskiej bez umowy)

W przypadku wcześniej złożonego wniosku dotyczącego statusu imigracyjnego

W większości przypadków wcześniej złożone wnioski dotyczące statusu imigracyjnego nie będą rozpatrywane po złożeniu wniosku w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli Unii Europejskiej. Opłaty za wcześniejsze wnioski zostaną zwrócone.

Należy skontaktować się z Wydziałem ds. imigracji i wiz brytyjskich w celu sprawdzenia, jak wpłynie to na wcześniej złożony wniosek imigracyjny.

Opracowane na podstawie materiałów opublikowanych na stronie rządowej www.gov.uk.

---

O autorce

Sylwia Wawrzyńczak Szymczyk – magister prawa (LLM). Posiada kwalifikacje do świadczenia usług w zakresie prawa imigracyjnego z Institute of Legal Executives (ILEX Level 6) i Office of the Immigration Services Commissioner (OISC Level 3). Specjalizuje się w sprawach deportacyjnych i apelacjach od wszystkich decyzji imigracyjnych. Doświadczenie zawodowe zdobywała kolejno w FIAS, ILAS (LLP), gdzie przez 14 lat była partnerem zarządzającym, a obecnie jest dyrektorem zarządzającym w firmie IMMIGRA LEX Legal Consortium (ILLC), która powstała z myślą o zapewnieniu Polakom dostępu do kompleksowej obsługi prawnej przez specjalistów ze wszystkich dziedzin prawa.