Polska młodzież w Edynburgu będzie zdawać egzaminy z języka polskiego

Dzięki determinacji Magdaleny Białęckiej – dyrektor Małego Instytutu Języka Polskiego „Poloniusz” w Edynburgu, polska młodzież ucząca się polskiego w szkołach piątkowo-sobotnich, będzie mogła zdawać z tego języka egzaminy GCSE Polish i A-level. Pierwszy z nich, czyli GCSE, to poziom szkockich egzaminów na poziomie National 5.

Magdalena Białęcka – dyrektor Małego Instytutu Języka Polskiego „Poloniusz” w Edynburgu. Fot. Archiwum prywatne

Czy znajomość języka polskiego w Szkocji można potwierdzić jakimś certyfikowanym egzaminem?

Magdalena Białęcka – dyrektor Małego Instytutu Języka Polskiego „Poloniusz” w Edynburgu: Tak, choć nie są to egzaminy osadzone w szkockim systemie edukacji, ale w angielskim, niemniej jednak są honorowane na całym świecie, w tym Szkocji. Mowa o dwóch certyfikowanych egzaminach z języka polskiego, czyli GCSE Polish i A-level. Pierwszy z nich to szkockie egzaminy na poziomie National 5, czyli tych zdawanych w klasach czwartych w publicznych liceach, czy mówiąc językiem młodzieży „high schoolach”. Drugi to poziom między „higher” i „higher advanced” szkockiego systemu edukacji. W przypadku tego egzaminu są ograniczenia wiekowe, ponieważ można go zdawać między 16 a 18 rokiem życia. Oba egzaminy są honorowane w Szkocji przez wiele uczelni wyższych, choć zdecydowanie korzystniejsze jest zdanie egzaminu A-level z języka polskiego.

Jakie korzyści płyną ze zdania tych egzaminów?

Niewątpliwie jest to certyfikowana dokumentacja znajomości języka polskiego, która jest uznawana na całym świecie. Po drugie za certyfikat z tych egzaminów młodzież otrzymuje dodatkowe punkty, gdy składa dokumenty na studia. Lepiej honorowany/punktowany jest egzamin A-level, ale wiemy, że także za egzamin GCSE uczniowie otrzymują dodatkowe punkty. Egzamin A-level to także swoista przepustka na studia w Polsce. Jest bowiem traktowany jako egzamin maturalny z języka polskiego jako obcego.

Na czym polegają te egzaminy?

Oba egzaminy pokazują poziom znajomości języka polskiego osoby zdającej. Egzamin GCSE składa się z czterech części, które sprawdzają: mówienie, czytanie, słuchanie i pisanie po polsku. Zdający najpierw podchodzą do części ustnej, która zwykle odbywa się w kwietniu-maju, by później w dwóch terminach zdać czytanie i słuchanie oraz pisanie. Te dwie części egzaminu zazwyczaj są w czerwcu.

A egzamin A-level?

To już wyższy poziom polskiego. Nie ma w tym egzaminie części mówionej, ale poziom wszystkich zadań, w tym także tłumaczeń tekstu, z polskiego na angielski lub z angielskiego na polski, które są również w ramach egzaminu GCSE, jest zdecydowanie trudniejszy – bardziej zaawansowany. Egzamin A-level wymaga od kandydata znajomości pewnych lektur i filmów oraz wiedzy w zakresie zagadnień tematycznych, takich jak: Ruch Oporu w Polsce podczas II wojny światowej, Rasizm w Polsce czy Turystyka w Polsce. W ramach przygotowania do tego egzaminu należy przygotować projekt badawczy na jeden z tematów. Egzamin A-level składa się z 3 arkuszy egzaminacyjnych: pisanie i czytanie, pisanie, słuchanie, czytanie oraz pisanie. Podobnie jak w przypadku egzaminu GCSE są trzy terminy tego egzaminu: jeden w maju i dwa w czerwcu.

Czy w Edynburgu jest możliwość zdawania takiego egzaminu?

Trzy lata temu powiedziałabym, że nie ma, ale dziś z radością i dumą mogę powiedzieć, że to się zmieniło. Właśnie przez te trzy lata walczyłam o dostęp do tego egzaminu dla młodzieży polskiego pochodzenia mieszającej w Edynburgu i okolicy. I udało się wynegocjować naprawdę wiele z Edinburgh Council. Nieocenione było także wsparcie szkockich polityków MP Tommiego Shepparda oraz MSP Daniela Johnsona, którym jestem bardzo wdzięczna. W tym momencie są miejsca w Edynburgu, gdzie można zdawać ten egzamin, a w planach jest otwarcie kolejnych centrów egzaminacyjnych. Na razie bardzo życzliwe jest St. Augustine R.C. High School w Edynburgu, w którym np. uczniowie szkoły polonijnej, którą prowadzę, zdają te egzaminy, ale także Broughton High School w Edynburgu jest takim centrum egzaminacyjnym. Wiem, że w dwóch innych liceach w Edynburgu także tworzone są centra egzaminacyjne.

Czy tak zwana „osoba z ulicy” – mam na myśli ucznia/kandydata – może przystąpić do tego egzaminu w Edynburgu?

Niestety nie. Przede wszystkim należy się do tych egzaminów dobrze przygotować. Nauczyciele, którzy od lat przygotowują uczniów do tych egzaminów, tzw. eksperci, uważają, że tryb dwuletniego przygotowania jest najbardziej właściwy. Pokusiłabym się o stwierdzenie, że jeśli uczeń od małego uczy się w szkołach polonijnych, czyli weekendowych, to po tych kilku latach nauki polskiego, plus minimum rocznym kursie przygotowującym do zdania egzaminu GCSE Polish i zdaniu go z dobrym lub bardzo dobrym wynikiem, w rok jest w stanie się przygotować do egzaminu A-level. Nie wyobrażam sobie jednak, by ktoś z marszu podszedł to tego egzaminu. Ale wiele szkół polonijnych oferuje kursy przygotowujące do tych egzaminów, m.in. nasza placówka edukacyjna, dlatego gorąco zachęcam rodziców dzieci polskiego pochodzenia do korzystania z takich kursów.

Co zatem ma zrobić rodzic, który jest zainteresowany tym, by jego dziecko zdało taki egzamin?

Może skontaktować się ze szkołą publiczną, czyli high school, do której chodzi jego dziecko i zapytać o możliwość zdawania takiego egzaminu oraz przygotowania dziecka do tego egzaminu. Może też zgłosić się do wybranej placówki polonijnej, która oferuje kursy przygotowujące do egzaminów GCSE Polish i A-level. Zapraszam gorąco do naszej, gdzie na pewno zyska wsparcie. Warto dodać, że im więcej osób będzie się teraz zgłaszać do swoich szkół, mam na myśli szkockie szkoły, z zapytaniem o te egzaminy, tym lepszy będzie efekt i sygnał dla Edinburgh Council, że warto zainwestować w ten temat, warto wesprzeć młodzież polskiego pochodzenia w podnoszeniu kwalifikacji. Znajomość języków bowiem, w tym języka ojczystego, to absolutnie podnoszenie kwalifikacji i inwestycja, która na pewno zaowocuje w przyszłości.